ปัฏนาธรรมบท

ธมฺมปท

๑. ชม
มโนปูรฺวฺวํคมา ธมฺมา มโนเศฺรษฺฐา มโนชวา ฯ
มนสา จ ปฺรทุษฺเฏน ภาษเต วา กโรติ วา ฯ
ตโต นํ ทุขมฺ อนฺเนติ จกฺรมฺ วา วหโต ปทํ ๚
มโนปูรฺวฺวํคมา ธมฺมา มโนเศฺรษฺฐา มโนชวา ฯ
มนสา จ ปฺรสนฺเนน ภาษเต วา กโรติ วา ฯ
ตโต นํ สุขมฺ อนฺเนติ จฺฉายา วา อนปายินี ๚
อิห โศจติ เปฺรจฺจ โศจติ ปาปกมฺโม อุภยตฺถ โศจติ ฯ
โส โศจติ โส วิหํนฺยติ ทฤษฺฏา กมฺมกิเลศมฺ อาตฺตโน ๚
อิห นนฺทติ เปฺรจฺจ นนฺทติ กตปุํโญ อุภยตฺถ นนฺทติ ฯ
โส นนฺทติ ทติ ทฤษฺฏา กมฺมวิศุทฺธิมฺ อาตฺตโน ๚
อาโกฺรศิ มํ อวธิ มํ อชินิ มํ อหาสิ เม ฯ
เย ตานิ อุปนหฺยนฺติ เวรํ เตสํ น ศามฺยติ ๚
อาโกฺรศิ มํ อวธิ มํ อชินิ มํ อหาสิ เม ฯ
เย ตานิ โนปนหฺยนฺติ เวรํ เตสํ อุปศามฺยติ ๚
ศุภา ‘นุปศฺศิํ วิหรนฺตํ อินฺทฺริเยสุ อสํวฤตํ ฯ
โภชนมฺหิ อมาตฺตํญู กุศีทํ หีนวีริยํ ๚
ตํ เว ปฺรสหเต มาโร วาโต รุกฺขมฺ ว ทุพฺพลํ ฯ
อศุภานุปศฺศิํ วิหรนฺตํ อินฺทฺริเยษุ สุสํวฤตํ ๚
โภชนมฺหิ จ มาตฺตฺรํญู สทฺธํ อารทฺธวีริยํ ฯ
ตํ เว น ปฺรสหเต มาโร วาโต เศลํ ว ปรฺวฺวตํ ๚
สเจ ลเภยา นิปกํ สปฺรํญํ สาทฺธิํจรํ สาธุวิหารธีรํ ฯ
อธิภูย สพฺพาณิ ปริศฺรวาณิ จเรยา เตนาตฺตมโน สตีมา ๚
โน เจ ลเภยา นิปกํ สปฺรํญํ สาทฺธิํจรํ สาธุวิหารธีรํ ฯ
ราชา ว ราษฺฏํ วิชิตํ ปฺรหาย เอโก จฺจเร มาตํคารนฺเน ว นาโค ๚
เอกสฺส จริตํ เศฺรโย นาสฺติ พาเล พิตียตา ฯ
เอโก จฺจเร น จ ปาปานิ กยิรา อปฺปุสฺสุโก มาตํคารนฺเน ว นาโค ๚
ฉนฺทโทษภยา โมหา โย ธมฺมํ อติวตฺตติ ฯ
นีหีรเต ตสฺส ยโศ กาลปกฺเข ว จนฺทฺรมา ๚
ฉนฺทโทษภยา โมหา โย ธมฺมํ นาติวตฺตติ ฯ
อาปูรเต ตสฺส ยโศ ศุกฺลปกฺเข ว จนฺทฺรมา ๚
ชมวรฺคฺคะ
ยมกวคฺโค
๒. อปฺรมาท
อปฺรมาโท อมตปทํ ปฺรมาโท มจฺจุโน ปทํ ฯ
อปฺรมตฺตา น มฺรียนฺติ เย ปฺรมตฺตา ยถา มตา ๚
เอตํ วิเศษตํ นฺยาตฺตา อปฺรมาทมฺหิ ปณฺฑิตา ฯ
อปฺรมาเท ปฺรโมทนฺติ อยิราณํา โคจเร รตา ๚
เต ฌายิโน สาตติกา นิจฺจํ ทฤฒปรากฺรมา ฯ
ผุสนฺติ ธีรา นิพฺพาณํ โยคจฺเฉมํ อนุตฺตรํ ๚
ปฺรมาทมฺ อนุยุญฺชนฺติ พาลา ทุมฺเมธิโน ชนา ฯ
อปฺรมาทนฺ ตุ เมธาวี ธนํ เศฺรษฺฐํ ว รกฺขติ ๚
อปฺรมตฺโต ปฺรมตฺเตสุ สุตฺเตสุ พหุชาคโร ฯ
อพลาศฺศมฺ ว ศีฆฺราศฺโศ เหตฺตา ยาติ สุเมธโส ๚
ปฺรมาทมฺ อปฺรมาเทน ยทา นุทติ ปณฺฑิโต ฯ
ปฺรํญาปฺราสาทมฺ อารุยฺห อโศโก โศกินิํ ปฺรชํา ฯ
ปรฺวฺวตฏฺโฐ ว โภม ‘ฏฺเฐ ธีโร พาเล อเวจฺฉติ ๚
ปูรฺวฺเว จาปิ ปฺรมชฺชิตฺตา โย ปจฺฉา น ปฺรมชฺชติ ฯ
โส อิมํ โลกํ ปฺรภาเสติ อภฺรมุตฺโต ว จนฺทฺรมา ๚
ปูรฺวฺเว จาปิ ปฺรมชฺชิตฺตา โย ปจฺฉา น ปฺรมชฺชติ ฯ
โส อิมํา วิสตฺติกํา โลเก สโต สมติวตฺตติ ๚
อปฺรมาทครุ ภิกฺขู ปฺรมาเท ภยทํศิโน ฯ
อภวฺโว ปริหาณาย นิพฺพาณสฺเสว สนฺติเก ๚
อปฺรมาทครุ ภิกฺขู ปฺรมาเท ภยทํศิโน
สํโยชนมฺ อณุตฺถูลํ ทหํ อคฺคีว คจฺฉติ ฯ
อปฺรมาทรตา โหถ สํ จิตฺตมฺ อนุรกฺขถ ๚
ทุคฺคา อุทฺธรถาตฺตานํ ปเก สนฺโน ว กุญฺชโร ฯ
อปฺรมาเท ปฺรมุทิโน นิปกา ศีลสํวฤตา ๚
เต เว กาเลน ปฺราจฺฉนฺติ ยตฺถ ปฺราตฺโต น โศจติ ฯ
มา ปฺรมาเท ปฺรโมเทถ น กามรติสนฺธเว ๚
เอวํ วิหรนฺ อาตาปี ศานฺตจิตฺโต ‘นุทฺธโต ฯ
เจโตศมถมฺ อนุยุตฺโต ทุกฺขสฺสนฺตกโร สิยา ๚
อุฏฺเฐยา น ปฺรมชฺเชยา ธมฺมํ สุจริตํ จเร ฯ
ธมฺมจารี สุขํ เศติ อศฺศิํ โลเก ปรมฺหิ จ ๚
อุฏฺฐาณวโต สตีมโต ศุจิกมฺมสฺส นิศามฺมการิโณ ฯ
สํยฺยตสฺส จ ธมฺมชีวิโน อปฺรมตฺตสฺส ยโศ ‘สฺส วทฺธติ ๚
อุฏฺฐาเณนา ‘ปฺรมาเทน สํยฺยเมน ทเมน จ ฯ
ทีปํ กยิราถ เมธาวี ยมฺ โอโฆ นาธิปูรติ ๚
อุฏฺฐาณกาลมฺหิ อนุฏฺฐิหาโน ยุวา พลี อาลสิโก อุโปโก ฯ
สํสนฺนสํกปฺปมโน กุสีโท ปฺรํญาย มาคฺคํ อลโส น เยติ ๚
หีนํ ธมฺมํ น เสเวยา ปฺรมาเทน น สมฺวเส ฯ
มิจฺฉทฤษฺฏิํ น เสเวยา น สิยา โลกวทฺธโน ๚
น ตาวตา ธมฺมธโร ยาวตา พหุ ภาษติ ฯ
โย ตุ อปฺปมฺ ปิ โสตฺตาน ธมฺมํ กาเยน ผสฺสเย ฯ
ส เว ธมฺมธโร โหติ โย ธมฺเม น ปฺรมชฺชติ ๚
ธมฺมํ วิจินาถ อปฺรมตฺตา มา โว กามคุณา ภฺรเมํสุ จิตฺตํ ฯ
มา โลหคุเฑ คิลํ ปฺรมตฺโต กฺรณฺเฑ ทุกฺขมฺ อิทนฺ ติ ทยฺหมาโน ๚
อปฺรมาทวรฺคฺคะ
อปฺปมาทวคฺโค
๓. พฺราหฺมณ
ฉินฺน สูตฺรํ ปรากฺรามฺม ภวํ ปฺรณุท พฺราหฺมณ ฯ
สํขาราณํา ขยํ ญาตฺตา อกถโส สิ พฺราหฺมณ ๚
ยมฺหิ ธมฺมํ วิชาเนยา วฤทฺธมฺหิ ทหรมฺหิ วา ฯ
สกฺกจฺจ นํ นมสฺเสยา อคฺคิโหตฺรํ ว พฺราหฺมโณ ๚
ยมฺหิ ธมฺมํ วิชาเนยา สมฺมสํพุทฺธเทศิตํ ฯ
ตมฺ เอว อปจาเยยา อคฺคิโหตฺรํ ว พฺราหฺมโณ ๚
น ชฏาหิ น โคเตฺรณ น ชาจฺจา โหติ พฺราหฺมโณ ฯ
โย ตุ พาหติ ปาปานิ อณุตฺถูลานิ สพฺพโศ ๚
พาหนา เอว ปาปานํา พฺรหฺมโณ ติ ปฺรวุจฺจติ ฯ
วารี ปุกฺขรปตฺเต วา อาราเคฺร-รฺ-อิว สาสโว ๚
โย น ลิปฺปติ กาเมสุ ตมฺ อหํ พฺรูมิ พฺราหฺมณํ ฯ
อุทยํ ตปติ อาทิจฺโจ รตฺริมฺ อาภาติ จนฺทฺรมา ๚
สนฺนทฺโธ ขตฺติโย ตปติ ฌายิํ ตปติ พฺราหฺมโณ ๚
อถ สพฺเพ อโหราตฺเต พุทฺโธ ตปติ เตชสา ๚
ยสฺส ปารมฺ อปารมฺ วา ปาราปารํ น วิชฺชติ ฯ
วีตชฺชรํ วิสํยุตฺตํ ตมฺ อหํ พฺรูมิ พฺราหฺมณํ ๚
ยทา ทเยสุ ธมฺเมสุ ปารคู โหติ พฺราหฺมโณ ฯ
อถสฺส สพฺเพ สํโยคา อตฺถํ คจฺฉนฺติ ชานโต ๚
ส ขุ โส ขีณสํโยโค ขีณมานปุนพฺภโว ฯ
สํฆาวเสวี ธมฺมฏฺโฐ สํฆํ น อุเปติ เวทคู ๚
อกกฺกศิํ วินฺนปณิํ คิรํา สจฺจมฺ อุทีรเย ฯ
ตาย นาภิษเป กํจิ ตมฺ อหํ พฺรูมิ พฺราหฺมณํ ๚
อสํสฏฺฐํ คฤหฏฺเฐหิ อนคาเรหิ จูภยํ ฯ
อโนกสาริํ อปฺปิจฺฉํ ตมฺ อหํ พฺรูมิ พฺราหฺมณํ ๚
ยสฺส กาเยน วาจาย มนสา นาสฺติ ทุกฺกตํ ฯ
สํวฤตํ ตฺริสุ ฏฺฐาเณสุ ตมฺ อหํ พฺรูมิ พฺราหฺมณํ ๚
มา พฺราหฺมณสฺส ปฺรหเร นาสฺส มุจฺเจย พฺราหฺมโณ ฯ
ธี พฺราหฺมณสฺส หนฺตารํ ย สฺส วา สุ น มุจฺจติ ๚
มาตรํ ปฐมํ หนฺตา ราชานํ โท จ ขตฺติเย ฯ
ราษฺฏํ สานุจรํ หนฺตา อนิโฆ จรติ พฺราหฺมโณ ๚
คมฺภีรปฺรํญํ เมธาวิํ มาคฺคา ‘มาคฺคสฺส โกวิทํ ฯ
อุตฺตมาตฺถมฺ อนุปฺราตฺตํ ตมฺ อหํ พฺรูมิ พฺราหฺมณํ ๚
ฌายิํ วิรชมฺ อาสีนํ กตกิจฺจํ อนาสวํ ฯ
อุตฺตมาตฺถํ อนุปฺราตฺตํ ตมฺ อหํ พฺรูมิ พฺราหฺมณํ ๚
พฺราหฺมณวรฺคฺคะ
พฺราหฺมณวคฺโค
๔. ภิกฺษุ
สพฺพตฺถ สํวโร สาธุ สาธุ สพฺพตฺถ สํวโร ฯ
สพฺพตฺถ สํวฤโต ภิกฺขู สพฺพทุกฺขา ปฺรมุจฺจติ ๚
กาเยน สมฺวโร สาธุ สาธุ วาจาย สํวโร ฯ
มนสา ปิ สํวโร สาธุ สาธุ สพฺพตฺถ สํวโร ฯ
สพฺพตฺถ สํวฤโต ภิกฺขู สพฺพทุกฺขา ปฺรมุจฺจติ ๚
หสฺตสํยฺยโต ปาทสํยฺยโต วาจาสํยฺยโต สํวฤเตนฺทฺริโย ๚
อชฺฌตฺตรโต สมาหิโต เอโก สํตุษิโต ตมฺ อาหุ ภิกฺขุํ ฯ
ศานฺตกาโย ศานฺตจิตฺโต ศานฺตวา สุสมาหิโต ๚
วานฺตโลกามิโษ ภิกฺขู อุปศานฺโต ติ วุจฺจติ ฯ
โย มุเข สํยฺยโต ภิกฺขู มนฺตาภาษี อนุทฺธโต ๚
อตฺถํ ธมฺมญฺ จ เทเศติ มธุรํ ตสฺส ภาษิตํ ฯ
สํ ลาภํ นาติมํเญยา นา ‘ํเญสํ ปฺริหยํ จเร ๚
อํเญสํ ปฺริหยํ ภิกฺขู สมาธินฺ นาธิคจฺฉติ ฯ
อปฺปลาโภ ปิ เจ ภิกฺขู สํ ลาภํ นาติมํญติ ๚
ตํ เว เทวา ปฺรศํสนฺติ ศุทฺธาชีวิํ อตนฺทฺริตํ ๚
สิญฺจ ภิกฺขุ อิมํา นาวํา สิตฺตา เต ลฆุ เหหิติ ฯ
เหตฺตา ราคญฺ จ โทสํ จ ตโต นิพฺพาณมฺ เอหิสิ ๚
อุทาคฺคฺรจิตฺโต สุมโน อธิภูย ปฺริยา ‘ปฺริยํ ๚
ตโต ปฺราโมชฺชพหุโล สโต ภิกฺขู ปริวฺรเช ฯ
เมตฺตาวิหารี ภิกฺขู ปฺรสนฺโน พุทฺธศาสเน ๚
ปฏิวิชฺฌิ ปทํ ศานฺตํ สํขาโรปศมํ สุขํ ฯ
ทฤษฺเฏ ว ธมฺเม นิพฺพาณํ โยคจฺเฉมํ อนุตฺตรํ ๚
สุํญา ‘คารํ ปฺรวิษฺฏสฺส ศานฺตจิตฺตสฺส ภิกฺขุโณ ฯ
อมานุษา รตี โหติ สมฺมํ ธมฺมํ วิปศฺศโต ๚
ยถา ยถา สมฺมสติ ขนฺธานามฺ อุทยวฺยยํ ฯ
ลภเต จิตฺตสฺส ปฺราโมชฺชํ อมตา เหตํ วิชานโต ๚
นาสฺติ ฌานมฺ อปฺรํญสฺส ปฺรํญา นาสฺติ อฌายโต ฯ
ยมฺหิ ฌานญฺ จ ปฺรํญา จ ส เว นิพฺพาณสนฺติเก ๚
ตตฺถายมฺ อาที ภวติ อิห ปฺรํญสฺส ภิกฺขุโณ ฯ
อินฺทฺริยโคตฺตี สานฺโตษฺฏี ปฺราติโมกฺเข จ สํวโร ๚
มิตฺเต ภเชถ กลฺลาเณ ศุทฺธาชีวี อตนฺทฺริโต ฯ
ปฏิสนฺธรวฏฺฏิ สฺส อาจารกุศโล สิยา ฯ
ตโต ปฺราโมชฺชพหุโล สโต ภิกฺขู ปริวฺรเช ๚
ภิกฺษุวรฺคฺคะ
ภิกฺขุวคฺโค
๕. อตฺถ
อตฺเถสุ ชาเตสุสุขา สขายา ปุํญํ สุขํชีวิตสํขยมฺหิ ฯ
โตษฺฏี สุขา ยา อิตรีตเรน สพฺพสฺส ปาปสฺส สุขํ ปฺรหาณํ ๚
สุขา มาเตฺรอตา โลเก ตโต เปตฺเตอตา สุขา ฯ
ศามนฺนตา สุขา โลเก ตโต พฺราหฺมนฺนตา สุขา ๚
สุขํ ยาวชฺ ชรา ศีลํ สุขา ศฺรทฺธา ปฺรติษฺฐิตา ฯ
สุขา อตฺถรสา วาจา อสฺสิํ มานกฺขโย สุโข ๚
สุโข พุทฺธาน อุปฺปาโท สุขา ธมฺมสฺส เทศนา ฯ
สุขา สํฆสฺส สามคฺคฺรี สมคฺคฺราณํา ตโป สุโข ๚
สุขํ ทํศนมฺ อยิราณํา สํวาโส ปิ สตํา สุโข ฯ
อทฺทํศเนน พาลานํา นิจฺจมฺ เอว สุขี สิยา ๚
พาลาสงฺคตจารี หิ ทฺรีฆมฺ อทฺธาน โศจติ ฯ
ทุกฺโข พาเลหิ สํวาโส อมิตฺเตหิ-รฺ-อิว สพฺพทา ฯ
ธีรา ตุ สุขสํวาสา ญาตีนํ วา สมาคโม ๚
ตสฺสา หิ ธีรํ จ พหุศฺศุตญฺ จ โธเรยศีลวฺรตมนฺตมฺ อยิรํ ฯ
ตํ ตาริสํ สปฺปุรุษํ สุเมธํ เสเวถ นกฺขตฺตปเถ ว จนฺทฺรมา ๚
ปฺริยาโต ชายเต ทุกฺขํ ปฺริยา โศกา ปฺริยา ภยํ ฯ
ปฺริยาโต วิปฺรมุตฺตสฺส นาสฺติ โศกา กโต ภยํ ๚
มา ปฺริเยหิ สมาคํม อปฺริเยหิ กทาจนํ ฯ
ปฺริยสฺส อทฺทํศนํ ทุกฺขํ อปฺริยสฺส จ ทํศนํ ๚
ตสฺสา ปฺริยํ น กยิราถ ปฺริยาวาโท หิ ปาปโก ฯ
คฺคฺรํถา เตสํ น วิชฺชนฺติ เยสํ นาสฺติ ปฺริยาปฺริยํ ๚
ฉุธา ปรม โรคาณํา สํขารปรมํ ทุขํ ฯ
เอตํ ญาตฺตา ยถาภูตํ นิพฺพาณปรมํ สุขํ ๚
อาโรคฺคปรมา ลาภา สําโตษฺฏีปรมํ ธนํ ฯ
วิศฺศาสปรมา ญาตี นิพฺพาณปรมํ สุขํ ๚
มาตฺตาสุขปริจฺจาคา ปศฺเศ เจ วิปุลํา สุขํ ฯ
จเช มาตฺตาสุขํ ธีโร สํปศฺศํ วิปุลํา สุขมฺ ๚
มนุชสฺส สทา สตีมโต มาตฺตํ ชานิย ลทฺธิโภชเน ฯ
ตนุกา ‘สฺส ภวนฺติ เวทนา ศนิกํ ชีรติ อายุ ปาลยํ ๚
ทุลฺลโภ ปุรุษาชํโญ น โส สพฺพตฺถ ชายติ ฯ
ยตฺถ โส ชายเต วีโร ตํ กุลํ สุขมฺ เอธติ ๚
สพฺพตฺถ เว สปฺปุรุษา ภวนฺติ น กามกามา ลปยนฺติ สนฺโต ฯ
สุเขน ผุฏฺฐา อุตฺตวา ทุเขน โนจฺจาวจํ สปฺปุรุษา กโรนฺติ ๚
ชยํ เวรํ ปฺรสวติ ทุกฺขํ เศติ ปราชิโต ฯ
อุปศานฺโต สุขํ เศติ เหตฺตา ชยปราชยํ ๚
สุขา นชฺโช สูปติตฺถา สุโข ธมฺมชิโต ชโน ฯ
สุโข ศฺรทฺธปฏีลาโภ ปาปสฺส อกรณํ สุขํ ๚
สุขํ ทฺรษฺฏุํ ศีลวนฺโต สุขํ ทฺรษฺฏุํ พหุศฺศุตา ฯ
อรหนฺโต ปิ สุขํ ทฺรษฺฏุํ วิปฺรมุตฺตา นิโรปธี ๚
อตฺถวรฺคฺคะ
๖. โศก
เย เกจิ โศกา ปริเทวิตํ วา ทุกฺขํ ว โลกมฺหิ อเนกรูปํ ฯ
ปฺริยํ ปฏิจฺจ ปฺรภวนฺติ เอเต ปฺริเย อสนฺเต น ภวนฺติ เอเต ๚
เย เกจิ โสกา ปริเทวิตา วา ทุกฺขา จ โลกสฺมิํ อเนกรูปา,
ปิยํ ปฏิจฺจ ปภวนฺติ เอเต ปิเย อสนฺเต น ภวนฺติ เอเต.
ตสฺสา หิ เต สุขิโน วีตโศกา เยสํ ปฺริยํ นาสฺติ กหิํจิ โลเก ฯ
ตสฺสา อโศกํ วิรชํ ปฺราตฺถยานา ปฺริยํ น กยิราถ กหิํจิ โลเก ๚
คตทฺธุโน วิโศกสฺส วิปฺรมุตฺตสฺส สพฺพหิํ ฯ
สพฺพคฺคฺรนฺตปฺรหีณสฺส ปริทาหา น วิชฺชติ ๚
เยสํา สนฺนิจโย นาสฺติ เย ปริญาตโภชนา ฯ
อากาเศ ว ศกุนฺตานํา ปทํ เตสํา ทุรนฺนยํ ๚
ศานฺโต ตสฺส มโน โหติ ศานฺตา วาจา จ กํมุ จ ฯ
สํมทํญาวิมุตฺตสฺส อุปศานฺตสฺส ตายิโน ๚
ยสฺเสนฺทฺริยาณิ สมถํ คตานิ อศฺศา ยถา สารถินา สุทานฺตา ฯ
ปฺรหีณมานสฺส อนาสวสฺส เทวา ปิ ตสฺส ปฺริหยนฺติ ตายิโน ๚
ทานฺตํ นยนฺติ สมิติํ ทานฺตํ ราชาภิรูหติ ฯ
ทานฺโต เศฺรษฺโฐ มนุษฺเยสุ โย ‘ติวาเท ติติกฺขติ ๚
วรมฺ อสฺสตรา ทานฺตา อาชาเนยา จ เสนฺธวา ฯ
กุญฺชรา ว มหานาคา อาตฺตา ทานฺโต ตโต วรํ ๚
น หิ เตหิ ชานชาเตหิ ตํา ภูมิมฺ อภิสํภเว ฯ
ยถา ‘ตฺตนา สุทานฺเตน ทานฺโต ทานฺเตน คจฺฉติ ๚
เศโล ยถา เอกฆโน วาเตน น สมีรติ ฯ
เอวํ นินฺทาปฺรศํสาสุ น สมีรนฺติ ปณฺฑิตา ๚
อนิกฺกษาโย กาษายํ โย วสฺตํ ปริเธหิติ ฯ
อเปโต ทมสจฺเจน น โส กาษายมฺ อริหติ ๚
โย ตุ วานฺตกษายสฺส ศีเลหิ สุสมาหิโต ฯ
อุเปโต ทมสจฺเจน ส เว กาษายมฺ อริหติ ๚
โศกวรฺคฺคะ
๗. กลฺยาณี
อภิตฺตเรถ กลฺลาเณ ปาปา จิตฺตํนิวารเยฯ
ทํธํหิกรโตปุํญํ ปาปมฺหิ รมเตมโน๚
กยิร เจ ปุรุโษ ปาปํ น นํ กยิรา ปุนปฺปุโน ฯ
น ตมฺหิ ฉนฺทํ กยิราถ ทุกฺโข ปาปสฺส สํจโย ๚
กยิร เจ ปุรุโษ ปุํญํ กยิร เจนํ ปุนปฺปุโน ฯ
ตมฺหิ เอว ฉนฺทํ กยิราถ สุโข ปุํญสฺส สํจโย ๚
ศุทฺธสฺเสว สทา ผคฺคู สุทฺทสฺโส ‘โปษโถ สทา ฯ
ศุทฺธสฺส ศุจิกมฺมสฺส สทา สํปชฺชเต วฺรตํ ๚
อกตํ ทุกฺกตํ เศฺรโย ปจฺฉา ตปติ ทุกฺกตํ ฯ
ทุกฺกตํ เม กตํ ติ โศจติ ภูโย โศจติ โทคฺคติํ คโต ๚
กตญฺ จ สุกตํ สาธุ ยํ กตฺตา นานุตปฺปติ ฯ
สุกตํ เม กตํ ติ นนฺทติ ภูโย นนฺทติ โสคฺคติงฺ คโต ๚
ปาโป ปิ ปศฺศเต ภทฺรํ ยาว ปาปํ น ปจฺจติ ฯ
ยทา ตุ ปจฺจเต ปาปํ อถ ปาโป ปาปานิ ปศฺศติ ๚
ภโทฺร ปิ ปศฺศเต ปาปํ ยาว ภทฺรํ น ปจฺจติ ฯ
ยทา ตุ ปจฺจเต ภทฺรํ อถ ภโทฺร ภทฺราณิ ปศฺศติ ๚
ปาปํ ปิ กรโต ภทฺรํ ยาว ปาปํ น ปจฺจติ ฯ
อถ ปยิราคเต กาเล ปาโป ปาปานิ ปศฺศติ ๚
ภทฺรํ ปิ กรโต ปาปํ ยาว ภทฺรํ น ปจฺจติ ฯ
อถ ปยิราคเต กาเล ภโทฺร ภทฺราณิ ปศฺศติ ๚
ปาณิมฺหิ เจ วฺรโณ นา ‘สฺส ธาเรยา ปาณินา วิษํ ฯ
นาวฺรเณ วิษมฺ อนฺเนติ นาสฺติ ปาปํ อกุรฺวฺวโต ๚
น หิ ปาปกํ กตํ กมฺมํ สชฺชํ ฉีรํ ว มุจฺฉติ ฯ
ทหนฺตํ พาลมฺ อนฺเนติ ภสฺสฉนฺโน ว ปาปโก ๚
น หิ ปาปกํ กตํ กมฺมํ สชฺชํ ศสฺตมฺ ว กนฺตติ ฯ
มรโณ ‘เปโต หิ ชานาติ ยา คตี ปาปกํมุโณ ๚
อนาคตํ ปฏิกยิราถ กิจฺจํ มา โว กิจฺจํ กิจฺจกาเล วฺยเธยา ฯ
ตํ ตาริสํ ปฏิกตกิจฺจการิํ น นํ กิจฺจํ กิจฺจกาเล วฺยเธติ ๚
ปฏิกจฺเจว ตํ กยิรา ยํ ญายฺยา หิตมฺ อาตฺตโน ฯ
น ศากฏิกมนฺติ สฺส มนฺตํ ธีโร ปรากฺรเม ๚
ยถา ศากฏิโก มาคฺคํ สมํ เหตฺตา มหาปถํ ฯ
วิษมํ มาคฺคมฺ อาสาชฺช อกฺขฉินฺโน ถ ฌายติ ๚
เอวํ ธมฺมา อปกฺรําม อธํมมฺ อนุวตฺติย ฯ
พาโล มจฺจุมุขํ ปฺราตฺโต อกฺขฉินฺโน ว ฌายติ ๚
กาษายกํฐา พหโว ปาปธํมา อสํยฺยตา ฯ
ปาปา ปาเปหิ กํเมหิ นิรยํ เต อุปปชฺชถ ๚
อภูตวาที นิรยํ อุเปติ โย จาปิ กตฺตา น กโรมี ติ อาห ฯ
อุโภ ปิ เต เปฺรจฺจ สมา ภวนฺติ นิหีนกํมา มนุชา ปรตฺร ๚
โย อปฺรทุษฺฏสฺส นโร ปฺรทุษฺยติ ศุทฺธสฺส โปษสฺส อนํคณสฺส ฯ
ตมฺ เอว พาลํ ปฺรจฺเจติ ปาปํ สุขุโม รโช ปฏิวาตํ ว ขิตฺโต ๚
วาณิโช ว ภยํ มาคฺคํ อปฺปสาตฺโถ มหทฺธโน ฯ
วิษํ ชีวิตุกาโม ว ปาปานิ ปริวชฺชเย ๚
ปรทุกฺโขปธาเนน โย อิจฺเฉ สุขมฺ อาตฺตโน ฯ
เวรสํสคฺคสํสฏฺโฐ ทุกฺขา น ปริมุจฺจติ ๚
กุณปสฺส ปิ คนฺธุจฺฉิชฺชติ อุ ‘ทฺธุกิตสฺส ปิ ราติ อจฺจยา ฯ
ปุรุษสฺส อธมฺมจาริโณ อนฺนาหํ คนฺโธ น ฉิชฺชติ ๚
ยถ คฺคฺรหปตโย ปฺรภูตรตนา อาฑิตฺเต นครมฺหิ ทหฺยมาเน ฯ
มุตฺตามณิผฏิกรชตเหโต วฺยายมนฺติ อปิ นีหเรม กิํจิ ๚
ตถ-รฺ-อิว ศมณา ปฺรภูตปฺรํญา อยิรา อยิรปเถสุ สิจฺฉมานา ฯ
ชาติชรามรณภยาทฺทิตฺตา ทุกฺขาฏฺฏา วฺยายมนฺติ อปิ ปฺราปุเณม ศานฺติํ ๚
กลฺยาณีวรฺคฺคะ
๘. ปุษฺป
นปุษฺปคนฺโธ ปฏิวาตมฺ เอติ น จนฺทนํ ตครํ วาหฺลิกํ วา ฯ
สตานฺ ตุ คนฺโธ ปฏิวาตมฺ เอติ สพฺพา ทิศา สปฺปุรุโษ ปฺรวาติ ๚
จนฺทนํ ตครํ จาปิ อุปฺปลํ อถ วาศฺศิกิํ ฯ
เอเตสํา คนฺธชาตานํา ศีลคนฺโธ อนุตฺตโร ๚
อปฺปามาโตฺร อยํ คํโธ โยยํ ตครจนฺทเน ฯ
โย ตุ ศีลวตํา คนฺโธ วาติ เทเวสุ อุตฺตโม ๚
เตสํา สมฺปนฺนศีลานํา อปฺรมาทวิหาริณํา ฯ
สมฺมทํญาวิมุตฺตานํา มาโร มาคฺคํ น วิณฺฑติ ๚
ยถา ปิ รุจิรํ ปุษฺปํ วนฺนวนฺตํ อคนฺธกํ ฯ
เอวํ สุภาษิตา วาจา อผลา โหติ อกุรฺวฺวโต ๚
ยถา ปิ รุจิรํ ปุษฺปํ วนฺนวนฺตํ สคํธกํ ฯ
เอวํ สุภาษิตา วาจา สผลา โหติ กุรฺวฺวโต ๚
ยถา ปิ ภฺรมโร ปุษฺปา วนฺนคนฺธมฺ อเหฑยํ ฯ
ปฺรเฑติ รสมฺ อาทาย เอวํ คฺคฺราเม มุนี จเร ๚
ปุษฺปาณิ เหว ปฺรจินนฺตํ วฺยาสตฺตมนสํ นรํ ฯ
สุตฺตํ คฺคฺรามํ มโหโฆ วา มจฺจุ-รฺ-อาทาย คจฺฉติ ๚
ปุษฺปาณิ เหว ปฺรจินนฺตํ วฺยาสตฺตมนสํ นรํ ฯ
อสํปุนฺเนสุ กาเมสุ อนฺตโก กุรุเต วเศ ๚
ปุปฺผานิ เหว ปจินนฺตํ พฺยาสตฺตมนสํ นรํ,
อติตฺตํ เยว กาเมสุ อนฺตโก กุรุเต วสํ.
ยถา ปิ ปุษฺปราศิมฺหา กยิรา มาลาคุเณ พหู ฯ
เอวํ ชาเตน มาจฺเจน กาตวฺวํ กุศลํ พหุํ ฯ
โก อิมํ ปฐวิํ วิเชหิติ ยมโลกํ ว อิมํ สเทวกํ ฯ
โก ธมฺมปเท สุเทศิเต กุศโล ปุษฺปมฺ อิว ปฺรเชหิติ ฯ
เศโข ปฐวิํ วิเชหิติ ยมโลกํ ว อิมํ สเทวกํ ฯ
โส ธมฺมปเท สุเทศิเต กุศโล ปุษฺปมฺ อิว ปฺรเชหิติ ๚
วาศฺศิกี-รฺ-อิว ปุษฺปาณิ มญฺจกานิ ปฺรมุญฺจติ ฯ
เอวํ ราคญฺ จ โทษญฺ จ วิปฺรมุญฺจถ ภิกฺขโว ๚
เผโนปมํ โลกมฺ อิมํ วิทิตฺตา มรีจิธมฺมํ อภิสํพุธานํา ฯ
เฉตฺตาน มารสฺส ปฺรปุษฺปกานิ อทฺทํศนํ มจฺจุราชสฺส คจฺเฉ ๚
ยถา สํการกูฏมฺหิ อุชฺฌิตมฺหิ มหาปเถ ฯ
ปทุมํ อุพฺภิทํ อสฺส ศุจิคนฺธํ มโนรมํ ๚
เอวํ สํการภูเตสุ อนฺธภูเต ปฤถุชฺชเน ฯ
อติโรจนฺติ ปฺรํญาย สํมาสพุทฺธสาวกา ๚
ปุษฺปวรฺคฺคะ
ปุปฺผวคฺโค
๙. ตหฺน
มนุชสฺส ปฺรมตฺตจาริโณ ตหฺนาวทฺธติมาลุตา อิว ฯ
สา ปฺราปฺลวเต หุราหุรํ ผลเมษี ว วนมฺหิ วานฺนโร ๚
ยํ เจสา สหเต ชํมี ตหฺนา โลเก ทุรจฺจยา ฯ
โศกา ตสฺส ปฺรวทฺธํติ โอวฏฺฐา เพรุณา อิว ๚
โย เจตํา สหเต ชํมิํ ตหฺนํา โลเก ทุรจฺจยํา ฯ
โศกา ตสฺส วิวฏฺฏนฺติ อุทพินฺทู ว ปุกฺขเร ๚
ตํ โว วเทมิ ภทฺรํ โว ยาวํตฺ-อิตฺถ สมาคตา ฯ
ตหฺนํา สมูลํา ขณถ อุษีราตฺถี ว เพรุณิํ ฯ
ตหฺนาย ขตมูลาย นาสฺติ โศกา กโต ภยํ ๚
ตหฺนพิติโย ปุรุโษ ทฺรีฆมฺ อทฺธาน สํสริ ฯ
เอตฺถภาวํญถาภาวํ ตตฺถ ตตฺถ ปุนปฺปุโน ๚
เอตมฺ อาทีนวํ นฺยาตฺตา ตหฺนา ทุกฺขสฺส สํภวํ ฯ
วีตตหฺโน อนาทาโน สโต ภิกฺขู ปริวฺรเช ๚
น ตํ ทฤฒํ พนฺธนมฺ อาหุ ธีรา ยทฺ อายสํ ทารุชํ พพฺพชํ วา ฯ
สารตฺตรตฺตา มณิกุณฺฑเลสุ ปุเตฺรสุ ทาเรสุ จ ยา อเปขา ๚
เอตํ ทฤฒํ พนฺธนมฺ อาหุ ธีรา โอหาริมํ สุขุมํ ทุปฺรมุญฺจํ ฯ
เอตปฺปิ เฉตฺตาน วฺรชนฺติ สนฺโต อนเปขิโน สพฺพทุขํ ปฺรหาย ๚
น กาหาปณวาเสน ตฺเตฺรตฺตี กาเมสุ วิชฺชติ ฯ
อปฺปาสฺสาทา ทุขา กามา อิติ วิํญาย ปณฺฑิโต ๚
อปิ ทิวฺเวสุ กาเมสุ รติํ โส นาธิคจฺฉติ ๚
ตหฺนกฺขยรโต โหติ สํมสํพุทฺธสาวโก ๚
วีตตหฺโน อนาทาโน นิรุตฺตีปทโกวิโท ฯ
อกฺขราณํา สนฺนิปาเตน ญายฺยา ปูรฺวฺวาปราณิ โส ฯ
ส เว อนฺติมศารีโร มหาปฺรํโญ ติ วุจฺจติ ๚
สริตานิ สิเนหิตานิ จ โสมนสฺสานิ ภวนฺติ ชนฺตุโน ฯ
เย สาตสิตา สุเขษิโณ เต เว ชาติชโรปคา ๚
ตหฺนาย ปุเรกฺขฏา ปฺรชา ปริสปฺปนฺติ ศโศ ว พาธิโต ฯ
เต สํโชตนสงฺคสตฺตา คพฺภมฺ อุเปนฺติ ปุนปฺปุโน จิรํ ปิ ๚
มุญฺจ ปุเร มุญฺจ ปจฺฉโต มชฺเฌ มุญฺจ ภวสฺส ปารคู ฯ
สพฺพตฺถ วิมุตฺตมานโส น ปุโน ชาติชรามฺ อุเปหิสิ ๚
โย นิวฺวนโธ วนา ตุ มุตฺโต วนมุตฺโต วนมฺ เอว ธาวติ ฯ
ตํ ปุคฺคลมฺ เอถ ปศฺศถ มุตฺโต พนฺธนมฺ เอว ธาวติ ๚
ตฺตฺริณโทษาณิ เขตฺตฺราณิ ราคโทษา อยํ ปฺรชา ฯ
ตสฺสา หิ วีตราเคสุ ทินฺนํ โหติ มหปฺผลํ ๚
ตฺตฺริณโทษาณิ เขตฺตฺราณิ โทษโทษา อยํ ปฺรชา ฯ
ตสฺสา หิ วีตโทเษสุ ทินฺนํ โหติ มหปฺผลํ ๚
ตฺตฺริณโทษาณิ เขตฺตฺราณิ โมหโทษา อยํ ปฺรชา ฯ
ตสฺสา หิ วีตโมเหสุ ทินฺนํ โหติ มหปฺผลํ ๚
รมณียํ วตา ‘รณฺณํ ยมฺหิํ น รมเต ชโน ฯ
วีตราคาตฺถ รํสนฺติ นําเญ กามคเวษิโณ ๚
ยถา ปิ มูเล อนุปทฺรุเต ทฤเฒ ฉินฺโน ปิ รุกฺโข ปุนรฺ-อีว ชายติ ฯ
เอมฺ เอว ตหฺนานุศเย อนูหเต นิวฺวตฺตเต ทุกฺขมฺ อิทํ ปุนปฺปุโน ๚
ตหฺนวรฺคฺคะ
ตณฺหาวคฺโค
๑๐. มล
อสชฺฌายมลาเวทา อนุฏฺฐาณมลา ฆรา ฯ
มโล วณฺณสฺส โกสชฺชํ ปฺรมาโท รกฺขตํา มโล ๚
มโล อิสฺติเย ทุจฺจริตํ มจฺเฉรํ ททตํา มโล ฯ
มโล ปาปานิ กํมาณิ อสฺสิํ โลเก ปรมฺหิ จ ๚
ตโต มลตรํ พฺรูมิ อวิชฺชา มรณํ มลํ ฯ
เอเต มเล ปฺรหตฺตาน นิํมลา จรถ ภิกฺขโว ๚
อยสา ตุ มโล สมุฏฺฐิโต ตโต อุฏฺฐาย ตมฺ เอว ขาทติ ฯ
เอมฺ เอว วิธูนจาริยํ สกานิ กํมาณิ นยนฺติ โทคฺคติํ ๚
ปาณฺฑุปลาโศ จ ทานิ สิ ยมปุรุษา ปิ จ เต อุปฏฺฐิตา ฯ
อุยฺโยคมุเข จ ติษฺฐสิ ปาเถยํ ปิ จ เต น วิชฺชติ ๚
อุยฺยมสฺส ฆฏสฺส อาตฺตนา กํมาโร รชตํ ว นิทฺธเม ฯ
นิทฺธานฺตมโล อนงฺคโน พิติยํ อริยภูมิมฺ เอสิ ๚
อนุปูรฺวฺเวณ เมธาวี โถกโถกํ ขเณ ขเณ ฯ
กมฺมาโร รชตสฺเสว นิทฺธเม มลมฺ อาตฺตโน ๚
สุชีวํ อหิรีเกน สํกิลิษฺฏนฺ ตุ ชีวติ ฯ
ปฺรกฺขณฺฑินา ปฺรคพฺเภณ กากศูเรณ ธนฺสินา ๚
หิรีมตา ตุ ทุชฺชีวํ นิจฺจํ ศุจิคเวษิณา ฯ
อลีเนนาปฺรคพฺเภณ ศุทฺธาชีเวน ปศฺศตา ๚
สุปศฺศํ วชฺชํ อํเญสํ อาตฺตโน ปุน ทุทฺทศํ ฯ
ปเรสามฺ อิห วชฺชานิ อุปฺปุนาติ ยถา พุสํ ฯ
อาตฺตโน ปุน ฉาเทติ กลิมฺ ว กฤตวํา ศโฐ ๚
สุกราณิ อสาธูนิ อาตฺตโน อหิตานิ จ ฯ
ยํ เว หิตํ จ สาธุญฺ จ ตํ เว ปรมทุกฺกรํ ๚
สุกราณิ อสาธูนิ อาตฺตโน อหิตานิ จ ฯ
ยานิ หิตานิ สาธูนิ ตานิ กุรฺวฺวนฺติ ปณฺฑิตา ๚
อลชฺชิตวฺเว ลชฺชนฺติ ลชฺชิตวฺเว น ลชฺชถ ฯ
อภเย ภยทํศาวี ภเย จาภยทํศิโน ฯ
มิจฺฉทฤษฺฏิสมาทานา สตฺตา คจฺฉนฺติ โทคฺคติํ ๚
อวชฺเช วชฺชมติโน วชฺเช จาวชฺชสํญิโน ฯ
มิจฺฉทฤษฺฏิสมาทานา สตฺตา คจฺฉนฺติ โทคฺคติํ ๚
อสาเร สารมติโน สาเร จา ‘สารสํญิโน ฯ
เต สารนฺ นาธิคจฺฉนฺติ มิจฺฉสํกปฺปโคจรา ๚
สารญฺ จ สารโต ญฺญาตฺตา อสารญฺ จ อสารโต ฯ
เต สารมฺ อธิคจฺฉนฺติ สํมสํกปฺปโคจรา ๚
อโยเค ยุญฺชิยาตฺตานํ โยคมฺหิ จ อยุํชิย ฯ
อตฺถํ เหตฺตา ปฺริยคฺคฺราหี ปฤหยนฺตตฺถานุโยคินํา ๚
มลวรฺคฺคะ
มลวคฺโค
๑๑. พาล
จรนฺติ พาลา ทุมฺเมธา อมิตฺเตณ-รฺ-อิว อาตฺตนา ฯ
กโรนฺตา ปาปกํ กมฺมํ ยํ โหติ กฏุกปฺผลํ ๚
กถญฺ จ ตํ กเร กํมํ ยํ กตฺตา อนุตปฺปติ ฯ
ยสฺส อํศุมุโข โรทํ วิปากํ ปฏิเสวติ ๚
ตํ จ กํมํ กตํ สาธุ ยํ กตฺตา นานุตปฺปติ ฯ
ยสฺส ปฺรตีโต สุมโน วิปากํ ปฏิเสวติ ๚
ยาวทฺ เอว อนตฺถาย ญาตฺตํ พาลสฺส ชายติ ฯ
หนฺติ พาลสฺส ศุกฺรางฺคฺคํ (?) มุทฺธมฺ อสฺส นิปาตเย ๚
อสตํา ภาวนมฺ อิจฺฉนฺติ ปุเรกฺขารญฺ จ ภิกฺขุสุ ฯ
อาวาเสสุ จ เอสฺสริยํ ปูชํา ปรกุเลสุ จ ๚
มเมว กตมนฺเนนฺตุ คฤหี ปฺรวฺรชิตา จ เย ฯ
น เม ปฺรติพลา อสฺส กิจฺจา ‘กิจฺเจสุ เกสุจิ ๚
อิติ พาลสฺส สํกปฺโป อิจฺฉามาโน จ วทฺธติ ฯ
อํญา หิ ลาโภปนิศา อํญา นิพฺพาณคามินี ๚
เอวมฺ เอตํ ยถาภูตํ ปศฺศํ พุทฺธสฺส สาวโก ฯ
สกฺการํ นาภินนฺเทยา วิเวกมฺ อนุพฺรูหเย ๚
ชยํ เว มนฺยเต พาโล วาจาย ปรุษํ ภณํ ฯ
สตํา เหส ชโย โหติ ยา ติติกฺขา วิชานโต ๚
อพลํ ตสฺส พลํ โหติ ยสฺส พาลพลํ พลํ ฯ
พลสฺส ธมฺมคุตฺตสฺส ปฏิวตฺตา น วิชฺชติ ๚
โย พาโล พาลมานี ปณฺฑิโต จาปิ ตตฺถ โส ฯ
พาโล ตุ ปณฺฑิตมานี ส เว พาโล ติ วุจฺจติ ๚
ทฺรีฆา อสฺสุปโต ราตฺรี ทฺรีฆํ ศานฺตสฺส โยชนํ ฯ
ทฺรีโฆ พาลานา สํสาโร สทฺธํมมฺ อวิชานตํา ๚
ปูติมจฺเฉ กุศาคฺเคฺรณ โย นโร อุปนหฺยติ ฯ
กุศา ปิ ปูติํ วายนฺติ เอวํ พาโลปเสวนา ๚
ตครญฺ จ ปลาศมฺหิ โย นโร อุปนหฺยติ ฯ
ปตฺตํ ปิ สุรภิํ วาติ เอวํ ธีโรปเสวนา ๚
อกโรนฺโต ปิ เจ ปาปํ กโรนฺเต อุปเสวติ ฯ
ศงฺกิโย โหติ ปาปมฺหิ อวณฺโณ จาสฺส รูหติ ๚
เสวมาโน เสวมาเน สํปุฏฺโฐ สํผุสํ ปเร ฯ
ศโร ลิตฺโต กลาเป วา อลิตฺเต อุปลิํปติ ฯ
อุปเลปภยา ธีโร เนว ปาปสขา สิยา ๚
ตสฺสา ผลปุฏสฺเสว ญายฺยา สํปากมฺ อาตฺตโน ฯ
อสนฺโต โนปเสเวยา สนฺโต เสเวย ปณฺฑิโต ๚
ยาวชฺ ชีวํ ปิ เจ พาโล ปณฺฑิเต ปยิรุปาสติ ฯ
เนว ธมฺมํ วิชานาติ ทฺรวฺวี สูปรสานฺ อิว ๚
มุหุตฺตมฺ อปิ เจ ปฺรํโญ ปณฺฑิเต ปยิรุปาสติ ฯ
ขิปฺรํ ธมฺมํ วิชานาติ ชิวฺหา สูปรสานฺ อิว ๚
นาปฺปํ ปาปสฺส มํเญยา น เม ตํ อาคมิษฺยติ ฯ
อุทพินฺทุนิปาเตน อุทกุํโภ ปิ ปูรติ ๚
ปูรเต พาโล ปาปสฺส โถกโถกํ ปิ อาจินํ ฯ
นาปฺปํ ปุํญสฺส มนฺเยยา น เม ตํ อาคมิษฺยติ ๚
อุทพินฺทุนิปาเตน อุทกุมฺโภ ปิ ปูรติ ฯ
ปูรเต ปฺรํโญ ปุํญสฺส โถกโถกํ ปิ อาจินํ ๚
พาลวรฺคฺคะ
พาลวคฺโค
๑๒. ทณฺฑ
นนคฺคจริยา นชฏานปํโก นานาศนํตฺถณฺฑีลศายิกา วาฯ
รโชเจลํ อุกฺกุฏุกปฺรธานํ โศเธนฺติ มาจฺจํ อวิติณฺณกํฉํ ๚
อลํกโต จาปิ สมํ จเรยา ทานฺโต ศานฺโต นิยโต ธมฺมจารี ฯ
สพฺเพสุ ปฺราเณสุ นิธาย ทณฺฑํ โส พฺราหฺมโณ โส ศมโณ ส ภิกฺขู ๚
มา วเท ปรุษํ กํจิ วุตฺตา ปฏิวเทยุ ตํ ฯ
ทุกฺขา หิ สารมฺภกถา ปฏิทณฺฑา ผุเสยุ ตํ ๚
สเจ อิเรสิ อาตฺตานํ กํโส อุปหโต-รฺ-อิว ฯ
ชาติมรณสํสารํ จิรํ ปฺรจฺจนุโภหิสิ ๚
น เจ อิเรสิ อาตฺตานํ กํโส อนุปหโต-รฺ-อิว ฯ
เอส ปฺราตฺโต สิ นิพฺพาณํ สารมฺภา เต น วิชฺชติ ๚
ยถา ทณฺเฑน โคปาโล คาโว ปาเชติ โคจรํ ฯ
เอวํ ชรา จ มจฺจู จ ปฺราณินํา อธิวตฺตติ ๚
ยถา ทณฺเฑน โคปาโล คาโว รกฺษติ สามินํา ฯ
เอวํ รกฺขถ อาตฺตานํ ขโณ โว มา อุปจฺจคู ฯ
ขณาตีตา หิ โศจนฺติ นิรยมฺหิ สมปฺปิตา ๚
สพฺเพ ตฺรสนฺติ ทณฺฑานํา สพฺเพสํ ชีวิตํ ปฺริยํ ฯ
อาตฺตานํ อุปมํ กตฺตา เนว หํยฺยา น ฆาตเย ๚
สุขกามานิ ภูตานิ โย ทณฺเฑน วิหิํสติ ฯ
อาตฺตโน สุขมฺ เอษาโณ เปฺรจฺจ โส น ลภเต สุขํ ๚
สุขกามานิ ภูตานิ โย ทณฺเฑน น วิหิํสติ ฯ
อาตฺตโน สุขมฺ เอษาโณ เปฺรจฺจ โส ลภเต สุขํ ๚
น ภเชถ ปาปเก มิเตฺร น ภเชถ ปุรุษา ‘ธเม ฯ
ภเชถ ปฺรํเญ เมธาวี ภเชถ ปุรุโษตฺตเม ฯ
ตาริเส ภชมานสฺส เศฺรโย โหติ น ปาปิโย ๚
นิธิโน ว ปฺรวตฺตารํ ยํ ปศฺเศ วชฺชทํศินํ ฯ
นิคฤหฺยวาทิํ เมธาวีํ ตาริสํ ปุรุษํ ภเช ฯ
ตาริสํ ภชมานสฺส เศฺรโย โหติ น ปาปิโย ๚
โอวเทยา อนุศาเสยา อสพฺภาโต นิวารเย ฯ
สตํา เหตํ ปฺริยํ โหติ อสตํา โหติ อปฺริยํ ๚
ตสฺสา สตาญฺ จ อสตาญฺ จ นานา โหติ อิโต คตี ฯ
อสนฺโต นิรยํ ยานฺติ สนฺโต สคฺคปรายณา ๚
อปฺปศฺศุโต อยํ ปุรุโษ พลิวทฺโท ว ชีรติ ฯ
มําสานิ ตสฺส วทฺธนฺติ ปฺรํญา ตสฺส น วทฺธติ ๚
จตฺตาริ ฏฺฐานานิ นโร ปฺรมตฺโต อาปชฺชเต ปรทาโรปเสวี ฯ
อปุํญลาภํ อนิกามเศยํ นินฺทํ ตฺริตียํ นิรยํ จตุตฺถํ ๚
อปุํญลาโภ จ คตี จ ปาปิโก ภีตสฺส ภีตาย รตี ปิ อปฺปิกา ฯ
ราชา จ ทณฺฑํ ครุกํ ปฺรเณติ กายสฺส เภทา นิรยํ อุเปติ ๚
สํยฺยตา สุคติํ ยานฺติ โทคฺคติํ ยานฺติ อสํยฺยตา ฯ
มา สฺสุ วิศฺศาสมฺ อาปาทิ อิติ วินฺทุ สมํ จเร ๚
มา กุญฺชร นาคมฺ อาสิท ทุกฺโข กุญฺชร นาคมํสโท ฯ
น หิ นาคหตสฺส กุญฺชร สุคตี โหติ อิโต ปรํ ยโต ๚
คิริทุคฺควิจาริณํ ยถา สีหํ ปรฺวฺวตปฏฺฐิโคจรํ ฯ
นรวีรมฺ อเปตเภรวํ มา หิํสิตฺถ อโนมนิกฺรมํ ๚
อหํ นาโค ว สํคฺคฺราเม จาปาติปติเต สเร ฯ
อตีวาเท ติติกฺขามิ ทุศฺศีโล หิ พหุชโน ๚
ทณฺฑวรฺคฺคะ
ทณฺฑวคฺโค
๑๓. ศรณ
พหู เวศรณํ ยานฺติ ปรฺวฺวเต จ วนานิ จ ฯ
วสฺตูนิ รุกฺขจิตฺตาณิ มนุษฺยา ภยตชฺชิตา ๚
น เอตํ ศรณํ เขมฺมํ น เอตํ ศรณมฺ อุตฺตมํ ฯ
เอตํ ศรณมฺ อาคํม สพฺพทุกฺขา ปฺรมุจฺจติ ๚
โย ตุ พุทฺธญฺ จ ธมฺมญฺ จ สฆํ จ ศรณํ คโต ฯ
จตฺตาริ จ อริยสจฺจานิ ยถาภูตานิ ปศฺศติ ๚
เอตํ เว ศรณํ เขมฺมํ เอตํ ศรณมฺ อุตฺตมํ ฯ
เอตํ ศรณมฺ อาคมฺม สพฺพทุกฺขา ปฺรมุจฺจติ ๚
ควํา เจ ตรมาณานํา ชิหฺมํ คจฺฉติ ปุงฺคโว ฯ
สพฺพา ตา ชิหฺมํ คจฺฉํติ เนตฺเต ชิหฺมคเต สติ ๚
เอวามฺ เอว มนุษฺเยสุ โย โหติ เศฺรษฺฐสํมโต ฯ
ส เจ อธํมํ จรติ ปฺราคฺ เอว อิตรา ปฺรชา ๚
ควํา เจ ตรมาณานํา อุชฺชุํ คจฺฉติ ปุงฺคโว ฯ
สพฺพา ตา อุชฺชุํ คจฺฉํติ เนตฺเต อุชฺชุคเต สติ ๚
เอวามฺ เอว มนุษฺเยสุ โย โหติ เศฺรษฺฐสํมโต ฯ
ส เจ ว ธํมํ จรติ ปฺราคฺ เอว อิตรา ปฺรชา ๚
ธํมํ จเร สุจริตํ น นํ ทุจฺจริตํ จเร ฯ
ธมฺมจารี สุขํ เศติ อสฺสิํ โลเก ปรมฺหิ จ ๚
ธํมํ จเร สุจริตํ น นํ ทุจฺจริตํ จเร ฯ
พฺรหฺมจารี สุขํ เศติ อสฺสิํ โลเก ปรมฺหิ จ ๚
ธํมาราโม ธํมรโต ธํมํ อนุวิจินฺตยํ ฯ
ธมฺมํ อนุสฺสรํ ภิกฺขู ธมฺมา น ปริหายติ ๚
ธมฺโม หเว รกฺขติ ธมฺมจารี ธมฺโม สุจินฺโน สุขาย ทหาติ ฯ
เอสานุศํโส ธมฺเม สุจินฺเน น โทคฺคติํ คจฺฉติ ธมฺมจารี ๚
ธมฺโม หเว รกฺขติ พฺรหฺมจารี ธมฺโม สุจินฺโน สุขาย ทหาติ ฯ
เอสา ‘นุศํโส ธมฺเม สุจินฺเน น โทคฺคติํ คจฺฉติ พฺรหฺมจารี ๚
อจริตฺตา พฺรหฺมเจรํ อลทฺธา โยวฺวเน ธนํ ฯ
ชินฺนโกฺรํจา ว ฌายํติ ฌีนมจฺเฉ ว ปลฺลเร ๚
อจริตฺตา พฺรหฺมเจรํ อลทฺธา โยวฺวเน ธนํ ฯ
เศนฺติ จาปาธิกินฺโน วา โปราณานิ อ ‘นุตฺถุนํ ๚
อุชฺชุชฺชนฺติ สตีมนฺโต น นิเกเต รมํติ เต ฯ
หํสา ว ปลฺลรํ เหตฺตา โอกมฺ โอกํ ชหํติ เต ๚
หํสา ว อาทิจฺจปเถ เวหายสํ ยานฺติ อิทฺธิยา ฯ
นิยฺยําติ ธีรา โลกมฺหิ มารเสนํ ปฺรมทฺทิย ๚
กินฺ นุ หาโศ กิมฺ อานนฺโท นิจฺจํ ปฺรชฺชลิเต สติ ฯ
อนฺธการมฺหิ ปฺรกฺขิตฺตา ปฺรทีปํ น คเวษถ ๚
ปฺรจฺจํติมํ วา นครํ คุตฺตํ สานฺตรพาหิรํ ฯ
เอวํ รกฺขถ อาตฺตานํ ขโณ โว มา อุปจฺจคู ฯ
ขณาตีตา หิ โศจํติ นิรยมฺหิ สมปฺปิตา ๚
น มุณฺฑภาวา ศมโณ อวฺรโต อลิกํ ภณํ ฯ
อิจฺฉาโลภสมาปนฺโน ศมโณ กิํ ภวิษฺยติ ๚
โย ตุ ศเมติ ปาปานิ อณุตฺถูลานิ สพฺพโศ ฯ
ศมณา เอว ปาปานํา ศมโณ ติ ปฺรวุจฺจติ ๚
ยสฺส ฉตฺตฺรีศติํ โสตา มานาผสฺสมยา ภฺริศา ฯ
วาหา วหนฺติ ทุทฺริษฺฏิํ สํกปฺปา คฺเคฺรธนิศฺศิตา ๚
โกฺรธํ ชเห วิปฺรชเหย มานํ สํโยชนํ สพฺพมฺ อติกฺรเมยา ฯ
ตํ นามรูปมฺหิ อสชฺชมานํ อกิํจนํ นานุปตนฺติ ทุกฺขา ๚
ศรณวรฺคฺคะ
๑๔. ขานฺติ
ขานฺตี ปรมํ ตโป ติติกฺขา นิพฺพาณํ ปรมํ วทนฺติ พุทฺธา ฯ
น หิ ปฺรวฺรชิโต ปโรปฆาตี ศมโณ โหติ ปเร วิเหสยาโน ๚
อหิํสกา เย มุนโย นิจฺจํ กาเยน สํวฤตา ฯ
เต ยานฺติ อจฺจุตํ ฏฺฐาณํ ยตฺถ คนฺตา น โศจติ ๚
สุปฺรพุทฺธํ ปฺรพุชฺฌนฺติ สทา โคตมสาวกา ฯ
เยสํา ทิวา จ ราตฺโต จ อหิํสาย รโต มโน ๚
สุปฺรพุทฺธํ ปฺรพุชฺฌนฺติ สทา โคตมสาวกา ฯ
เยสํา ทิวา จ ราตฺโต จ ภาวนาย รโต มโน ๚
สุปฺรพุทฺธํ ปฺรพุชฺฌนฺติ สทา โคตมสาวกา ฯ
เยสํา ทิวา จ ราตฺโต จ นิจฺจํ กายคตา สตี ๚
เย ฌานปฺรสุตา ธีรา เนกฺขํโม ‘ปศเม รตา ฯ
เทวา ปิ เตสํ ปฺริหยนฺติ สํพุทฺธานํา สตีมตํา ๚
อรนฺเน ยทิ วา คฺคฺราเม นินฺเน วา ยทิ วา ถเล ฯ
ยตฺถ อรหนฺโต วิหรํติ ตํ โภมํ รามณียกํ ๚
เอกํ ปิ เจ ปฺราณมฺ อทุษฺฏจิตฺโต เมตฺตายเต กุศลี เตน โหติ ฯ
สพฺเพ จ ปฺราเณ มนสา ‘นุกํปี ปฺรภูตมฺ อยิโร ปฺรกโรติ ปุํญํ ๚
เย สตฺตศณฺฑํา ปฐวิํ วิเชตฺตา ราชริษโย ยชมานา ‘นุปริยคุ ฯ
อศฺศเมธํ ปุรุษเมธํ สํมปฺราสํ วายุเปยํ นิราคฺคฑํ ฯ
เมตฺตสฺส จิตฺตสฺส สุภาวิตสฺส กลํา ปิ เต นานุภวนฺติ โสฑศิํ ฯ
จนฺทปฺรภํา ตารคณา ว สพฺเพ ๚
โย ‘ถ เมตฺเตณ จิตฺเตน สพฺเพ ปฺราเณ นุกํปติ ฯ
เมตฺตํ เส สพฺพภูเตสุ เวรํ ตสฺส น เกนจิ ๚
ยสฺส สพฺเพ อโหราตฺเต อหิํสาย รโต มโน ฯ
เมตฺตํ เส สพฺพภูเตสุ เวรํ ตสฺส น เกนจิ ๚
ยสฺส สพฺเพ อโหราตฺเต ภาวนาย รโต มโน ฯ
เมตฺตํ เส สพฺพภูเตสุ เวรํ ตสฺส น เกนจิ ๚
ยสฺส สพฺเพ อโหราตฺเต นิจฺจํ กายคตา สตี ฯ
เมตฺตํ เส สพฺพภูเตสุ เวรํ ตสฺส น เกนจิ ๚
โย น หนฺติ น ฆาเตติ น ชินาติ น ชาปเย ฯ
เมตฺตํ เส สพฺพภูเตสุ เวรํ ตสฺส น เกนจิ ๚
น หิ เวเรณ เวราณิ ศามนฺตีห กทาจนํ ฯ
อเวเรณ ตุ ศามํติ เอส ธํโม สนาตโน ๚
ปเร จ น วิชานํติ วยมฺ เอตฺถ ชยามถ ฯ
เย จ ตตฺถ วิชานํติ ตโต ศํามํติ เมธกา ๚
สุสุขํ วต ชีวาโม เวริเณสุ อเวริโณ ฯ
เวริเณสุ มนุษฺเยสุ วิหราม อเวริโณ ๚
สุสุขํ วต ชีวาโม อุสฺสุเกสุ อนุสฺสุกา ฯ
อุสฺสุเกสุ มนุษฺเยสุ วิหราม อนุสฺสุกา ฯ
สุสุขํ วต ชีวาโม เยสํ โน นาสฺติ กิํจนํ ฯ
สกิญฺจเนสุ มนุษฺเยสุ วิหราม อกิํจนา ๚
ยถา พุพฺพุทกํ ปศฺเศ ยถา ปศฺเศ มรีจิกํ ฯ
เอวํ โลกํ อเวจฺฉานมฺ มจฺจุราชา น ปศฺศติ ๚
ปริชินฺนมฺ อิทํ รูปํ โรคนีฑํ ปฺรภํคุรํ ฯ
ภิชฺชีหิติ ปูติสํเทโห มรณาตฺตํ หิ ชีวิตํ ๚
ชิหฺมํ จ ทฺริษฺฏา ทุขิตํ จ วฺยาธิตํ เปฺรตญฺ จ ทฺริษฺฏา น จิรสฺส มานโว ฯ
สํเวโค ตีปฺเป (?) วิปุโล (?) อชายถ อจฺเฉจฺฉิ ธีโร คฤหิพนฺธนานิ ๚
ขานฺติวรฺคฺคะ
๑๕. อาสว
อปฺปกาเตมนุษฺเยสุ เย ชนาปารคามิโน ฯ
อถายมฺ อิตรา ปฺรชา ตีรมฺ เอวานุธาวติ ๚
เย จ โข สํมทากฺขาเต ธมฺเม ธํมานุวตฺติโน ฯ
เต ชนา ปารมฺ เอหิํติ มจฺจุเธยํ สุทุตฺตรํ ๚
กิหฺเน ธมฺเม วิปฺรหาย ศุเกฺร ภาเวถ ปณฺฑิตา ฯ
โอกา อโนกมฺ อาคํม วิเวโก ยตฺถ ทูรมํ ๚
ตตฺถาภิรติมฺ เอษาณา เหตฺตา กาเม อกิํจนา ฯ
ปยิโรทเมถ อาตฺตานํ จิตฺตํ กิเลเศหิ สพฺพโศ ๚
ยสฺส สํโพธิอํเคหิ สมํ จิตฺตํ สุภาวิตํ ฯ
อาตฺตานปฏินิสฺสคฺเค อนุปาทาย เย รตา ฯ
ขีณาสวา ชุตีมนฺโต เต โลเก ปรินิวฤตา ๚
ยทฺ;อหิ กิจฺจํ ตทฺ อปวิทฺธํ อกิจฺจํ ปุน กีรติ ฯ
อุนฺนทฺธานํา ปฺรมตฺตานํา เตสํ วทฺธํติ อาสวา ๚
เยสํ จ สุสมารทฺธา นิจฺจํ กายคตา สตี ฯ
อกิจฺจํ เต น เสวํติ กิจฺเจ สาตจฺจการิโณ ฯ
สตานํา สมฺปฺรชานานํา เตสํ ขียํติ อาสวา ๚
ปรวชฺชานุปศฺศีนํา นิจฺจํ โอชฺฌายสํญินา ฯ
อาสวา เตสํ วทฺธนฺติ อารา เต อาสวกฺขยา ๚
ชาคริกามฺ อนุยุตฺตานํา อโหราตฺตานุศิกฺขิณํา ฯ
นิพฺพาเณ อธิมุตฺตานํา อตฺถํ คจฺฉํติ อาสวา ๚
เยสา ‘สวา ปริกฺขีณา อาหาเร จ อนิศฺศิตา ฯ
ศุํญตา อานิมิตฺโต จ วิโมโฆ เยส โคจโร ฯ
อากาเศ ว ศกุนฺตานํา ปทํ เตสํ ทุรนฺนยํ ฯ
น หิ ศีลวฺรเตเนว พาหุโศจฺเจน วา ปุน ฯ
อถ วา สมาธิลาเภน วิวิตฺตศยเนน วา ๚
ผุสาม เนกฺขํมสุขํ อปฤถุชฺชนเสวิตํ ฯ
ภิกฺขู วิศฺศาสมาปาทิ อปฺราปฺยาสวกฺขยํ ๚
นายํ ปฺรมชฺชิตุํ กาโล ‘ปฺราปฺยาสวกฺขยํ ฯ
ปฺรมตฺตํ ทุขมฺ อนฺเนติ สีหํ วา มฤคมาติกา ฯ
คพฺภมฺ เอเก โอกฺรํมนฺติ นิรยํ ปาปกํมุโณ ฯ
สคฺคํ สุคติโน ยานฺติ ปรินิวฺวานฺติ อนาสวา ๚
ยถา หฺรโท ‘สฺส คํภีโร วิปฺรสนฺโน อนาวิโล ฯ
เอวํ ธํมาณิ โศตฺตาน วิปฺรสีทํติ ปณฺฑิตา ๚
ยสฺส ชิตํ นา ‘ปฺปชฺชียติ ชิตมฺ อสฺสา น อุเปติ อนฺตโก ฯ
ตํ พุทฺธมฺ อโนมนิกฺรมํ อปทํ เกน ปเทน เนหิสิ ๚
ยสฺส ชาลินี วิสตฺติกา ตหฺนา นาสฺติ กหิํ จิ เนตเย ฯ
ตํ พุทฺธมฺ อนนฺตโคจรํ อปทํ เกน ปเทน เนหิสิ ๚
อาสววรฺคฺคะ
๑๖. วาจา
วาจานุรกฺขี มนสา สุสํวฤโต กาเยน โย อกุศลํ น เสวติฯ
เอเตตฺตโย กํมปเถ วิโศธิย ปฺราปฺโปชฺช โส ศานฺติปทํ อนุตฺตรํ ๚
กายปฺรโทษํ รกฺเขยา กาเยน สํวฤโต สิยา ฯ
กายทุจฺจริตํ เหตฺตา กาเยน สุจริตํ จเร ๚
วาจาปฺรโทษํ รกฺเขยา วาจาย สํวฤโต สิยา ฯ
วาจาทุจฺจริตํ เหตฺตา วาจาย สุจริตํ จเร ๚
มนปฺรโทษํ รกฺเขยา มนสา สํวฤโต สิยา ฯ
มโนทุจฺจริตํ เหตฺตา มนสา สุจริตํ จเร ๚
กาเยน สํวฤตา ธีรา วาจาย อุตฺต เจตสา ฯ
สพฺพตฺถ สํวฤตา ธีรา เต เว สุปริสํวฤตา ๚
โปราณมฺ เอตํ อาโธร น เอตํ อหุนา-รฺ-อิว ฯ
นินฺทนฺติ โตหฺนิมฺ อาสีนํ นินฺทนฺติ มิตภาณิกํ ฯ
พหุภาณิกํ ปิ นินฺทนฺติ นาสฺติ โลเก อนินฺทิโต ๚
น จาภุ น จ ภวิษฺยติ น เจตรหิ วิชฺชติ ฯ
เอกานฺตนินฺทิโต โปโษ เอกานฺตํ วา ปฺรศํสิโต ๚
ยญฺ จ พาลา อธํมฏฺฐํ ปูเชยุ ครเหยุ วา ฯ
อวิญูํ อวิภาวาย น ตํ อตฺถาย กายจิ ๚
ยํ จ วิญู ปฺรศํสนฺติ อนุวิจฺจ สุเว สุเว ฯ
อจฺฉิทฺรวตฺติํ เมธาวิํ ปฺรํญาศีลสมาหิตํ ๚
นิกฺขํ ชําพูนทสฺเสว โก ตํ นินฺทิตุมฺ อริหติ ฯ
เทวา ปิ นํ ปฺรศนฺสนฺติ พฺรหฺมุณา ปิ ปฺรศํสิโต ๚
น วากฺกรณมาตฺเตณ วนฺนปุกฺขลตาย วา ฯ
สาธุรูปี นโร โหติ อิศฺศุกี มจฺฉรี ศโฐ ๚
ยมฺหิ สจฺจํ จ ธมฺโม จ วิรตี สํยฺยโม ทโม ฯ
ส วานฺตโทโษ เมธาวี สาธุรูปี ติ วุจฺจติ ๚
พหุํ ปิ เจ สหิตํ ภาษมาโน น ตกฺกโร โหติ นโร ปฺรมตฺโต ฯ
โคโป ว คาโว คณยํ ปเรสํ น ภาควา ศามณฺณสฺส โหติ ๚
อปฺปํ ปิ เจ สหิตํ ภาษมาโน ธมฺมสฺส โหติ อนุธมฺมจารี ฯ
ราคํ จ โทษํ จ ปฺรหาย โมหํ วิมุตฺตจิตฺโต อขิโล อกํโฉ ฯ
อนุปาทิยาโน อิห วา หุเร วา ส ภาควา ศามนฺนสฺส โหติ ๚
สจฺจํ ภเณ น กุชฺเฌยา เทยา อปฺปา ปิ ยาจิโต ฯ
เอเตหิ ตฺติหิ ฏฺฐาเณหิ คจฺเฉ เทวาน สนฺติเก ๚
น เว กทารฺยฺยา เทวโลกํ วฺรชนฺติ พาลา หิ เภ น ปฺรศํสนฺติ ทานํ ฯ
ธีโร ตุ ทานํ อนุโมทมาโน เตเนว โส เทวโลกํ ปเรติ ๚
ศีลวนฺตํ ศุจิํ ทจฺฉํ ธมฺมฏฺฐํ สจฺจวาทินํ ฯ
อาตฺตโน การกํ ศนฺตํ ตํ ชโน กุรุเต ปฺริยํ ๚
เศฺรโย อโยคุฑา ภุตฺตา ตตฺตา อคฺคิศิโขปมา ฯ
ยํ จ ภุญฺเชย ทุศฺศีโล ราษฺฏปิณฺฑํ อสํยฺยโต ๚
กุโศ ยถา ทุคฺคฤหีโต หสฺตมฺ เอวานุกํตติ ฯ
ศามนฺนํ ทุปฺปรามาฏฺฐํ นิรยาย อุปกฏฺฏติ ๚
เอกธํมมฺ อตีตสฺส มุษาวาทิสฺส ชํตุโน ฯ
วิตินฺนปรโลกสฺส นาสฺติ ปาปํ อการิยํ ๚
น หิ ศสฺตํ สุนิศิตํ วิษํ หาลาหลํ ตถา ฯ
เอวํ ขิปฺรํ อติปาเตติ วาจา ทุพฺภาษิตา ยถา ๚
ปุรุษสฺส ชายมานสฺส กุฐารี ชายเต มุเข ฯ
ยาย ฉินฺทติ อาตฺตานํ วาจํ ทุพฺภาษิตํ ภณํ ๚
โย หิ นินฺทิเย ปฺรศํสติ อุตฺตวา นินฺทติ โย ปฺรศํสิเย ฯ
วิจินาติ มุเขน โส กลิํ กลินา เตน สุขํ น วินฺทติ ๚
อปฺปามาตฺโต อยํ กลี โย อกฺเขหิ ธนํ ปราชเย ฯ
สพฺพสฺสํ ปิ สหาปิ อาตฺตนา
อยมฺ เอว มหตโร กลี โย สุคเตสุ มนํ ปฺรทูษเย ๚
ศตํ สหสฺราณิ นิรพฺพุทานํา ฉตฺตฺรีศติํ ปํจ จ อพฺพุทานิ ฯ
ยํ อยิรครหี นิรยํ อุเปติ วาจํ มนํ จ ปฺรณิธาย ปาปิกํา ๚
กลฺลาณิมฺ เอว ภาเษยา น ‘สฺส มุจฺเจย ปาปิกา ฯ
โมกฺโข กลฺลาณิเย เศฺรโย มุตฺตา ตปติ ปาปิกํา ๚
กลฺลาณิมฺ เอว เสเวยา น ‘สฺส มุจฺเจย ปาปิกา ฯ
โมกฺโข กลฺลาณิเย เศฺรโย มุตฺตา ตปติ ปาปิกํา ๚
วาจํ ภาเษยา กลฺลาณิํ น ‘สฺส มุจฺเจย ปาปิกา ฯ
ชาตํ โกฺรธํ นิวาเรยา โส พิษพฺภิ นิรุชฺฌติ ๚
วาจาวรฺคฺคะ
๑๗. อาตฺต
ยสฺส อจฺจนฺตโทศฺศิลฺลํ มลุตา สาลมฺ อิโว ‘ตตา ฯ
กโรติ โส ตถาตฺตานํ ยถา นํ พิษมฺ อิจฺฉติ ๚
อาตฺตนา หิ กตํ ปาปํ อาตฺตชํ อาตฺตสํภวํ ฯ
อนุมํธติ ทุมฺเมธํ วยิรํ วา อหฺมมยํ มณิํ ๚
อาตฺตนา หิ กตํ ปาปํ อาตฺตนา สํกิลิศฺศติ ฯ
อาตฺตนา อกตํ ปาปํ อาตฺตนา เย วิศุชฺฌติ ฯ
โศทฺธี อโศทฺธี ปฺรจฺจตฺตํ นําโญ อํญํ วิโศธเย ๚
น ปเรสํ วิโลมานิ น ปเรสํ กตา ‘กตํ ฯ
อาตฺตนา เย อเวจฺเฉยา กตานิ อกตานิ จ ๚
น ปเรสํ วิโลมานิ น ปเรสํ สมาสมํ ฯ
อาตฺตนา เย อเวจฺเฉยา สมานิ วิษมาณิ จ ๚
อาตฺตานญฺ เจ ปฺริยํ ญายฺยา รกฺเขยา นํ สุรกฺขิตํ ฯ
น เอตํ สุลภํ โหติ สุขํ ทุกฺกตการิณํา ๚
อาตฺตานํ เจ ปฺริยํ ญายฺยา รกฺเขยา นํ สุรกฺขิตํ ฯ
ตฺติณฺณมฺ อญตรํ ยามานํ ปฏิชาคฺเคฺรย ปณฺฑิโต ๚
เอกาสนํ เอกเศยํ เอกจริยามฺ อตนฺทฺริโต ฯ
เอโก รมยมฺ อาตฺตานํ วนานฺเต รมิตา สิยา ๚
โย ศาสนํ อรหตํา อยิราณํา ธมฺมชีวินํา ฯ
ปฏิโกฺรศติ ทุมฺเมโธ ทฤษฺฏิํ นิศฺศาย ปาปิกํา ฯ
กโรติ โส ตถาตฺตานํ ยถา นํ พิษมฺ อิจฺฉติ ๚
โย ศาสนํ อรหตํา อยิราณํา ธมฺมชีวินํา ฯ
ปฏิโกฺรศติ ทุมฺเมโธ ทฤษฺฏิํ นิศฺศย ปาปิกํา ฯ
ผลานิ กณฺฏกสฺเสว อาตฺตฆนฺนาย ผลฺลติ ๚
อาตฺตานมฺ เอว ปฐมํ อตฺเถ ธํเม นิเวศเย ฯ
อถําญมฺ อนุศาเสยา เอวํ โหหิ ยถา อหํ ๚
อาตฺตานมฺ เอว ปฐมํ ปฏิรูเป นิโยชเย ฯ
อถําญมฺ อนุศาสนฺโต น กิลิศฺศติ ปฺรํญวา ๚
อาตฺตนา เย ตถา กยิรา ยถําญมฺ อนุศาสเย ฯ
อทานฺโต วต ทเมยา อาตฺตา หิ กิร ทุทฺทโม ๚
อาตฺตา หิ เภ วรํ ทานฺโต ยจฺฉายมฺ อิตรา ปฺรชา ฯ
อาตฺตทานฺตสฺส โปษสฺส สทา สํยฺยตจาริโณ ๚
เนว เทวา น คนฺธพฺพา น มาโร สห พฺรหฺมุณา ฯ
ชิตํ อปชิตํ กยิรา ตตฺถรูปสฺส ชนฺตุโน ๚
อาตฺตา หิ อาตฺตโน นาโถ โก หิ นาโถ ปโร สิยา ฯ
อาตฺตนา หิ สุจินฺเนน นาถํ ลภติ ทุลฺลภํ ๚
อาตฺตา หิ อาตฺตโน นาโถ อาตฺตา หิ อาตฺตโน คตี ฯ
ตสฺสา สํยฺยมยา ‘ตฺตานํ อศฺศํ ภทฺรํ ว วาณิโช ๚
อาตฺตานมฺ เอว ทมเย อศฺศสุคติยา สทา ฯ
ทํม ศํม อุชฺชุํ โหหิ ตโต อกุฏิโล ภว ๚
ตโต ทานฺโต สุขี โหหิ อนุปาทาย นิวฤโต ฯ
อาตฺตนา โจทยา ‘ตฺตานํ ปริมศาตฺตานมฺ อาตฺตนา ฯ
โส อาตฺตคุตฺโต สติมา สุขํ ภิกฺขู วิหาหิสิ ฯ
อาตฺตทาตฺถํ ปราตฺเถน พหุนา ปิ น หาปเย ฯ
อาตฺตทาตฺถํ ปรํ ญาตฺตา สทาตฺถปรโม สิยา ๚
เนวาตฺตเหโต น ปรสฺส เหโต น สคฺคมฺ อิจฺเฉ น ธนํ น ราษฺฏํ ฯ
เนจฺเฉ อธมฺเมณ สมฤทฺธิมฺ อาตฺตโน โส ศีลวา ปฺรํญวา ธํามิโก สิยา ๚
อาตฺตวรฺคฺคะ
อตฺตวคฺโค
๑๘. ททนฺตี
ททนฺติเวยถาศฺรทฺธํ ยถาปฺรสาทนํ ชนา ฯ
ตตฺถ โย ทุํมโน โหติ ปเรสํ ปานโภชเน ฯ
น โส ทิวา จ ราตฺโต จ สมาธิมฺ อธิคจฺฉติ ๚
ยสฺส เจตํ สมุจฺฉินฺนํ มูโล ‘คฺฆจฺจํ สมูหตํ ฯ
ส เว ทิวา จ ราตฺโต จ สมาธิมฺ อธิคจฺฉติ ๚
อศฺโศ ว ภโทฺร กษาย ปุฏฺโฐ อาตาปิโน สวิํคโณ จราโณ ฯ
ศฺรทฺธาย สีเลน จ วีริเยณ จ สมาธินา ธมฺมวิปศฺศนาย จ ฯ
เต ขานฺติโสรจฺฉสมาธิสํฐิตา ศุตสฺส ปฺรํญาย จ สารมฺ อชฺฌคู ๚
โย ทฺริษฺเฏ ธํเม ลภติ ศฺรทฺธํา ปฺรํญํา อนุตฺตรํา ฯ
ส เว มหทฺธโน โลเก โมหมฺ อํญํ พหุํ ธนํ ๚
ศฺรทฺโธ สีเลน สํปนฺโน ยศโภคสมาหิโต ฯ
ยํ ยํ โส ภชเต เทศํ ตตฺถ ตตฺเถว ปูชิโย ๚
ศฺรทฺธาพิติยํ ปุรุษํ จรนฺตํ น นํ ลเภยา อศฺรทฺโธ ว จาโร ฯ
ยโศ จ กิตฺตี จ ตโต นมฺ เอติ สคฺคํ จ คจฺเฉ ศรีรํ ปฺรหาย ๚
อศฺรทฺโธ อกตํญู จ สํธิจฺเฉโท จ โย นโร ฯ
หตาวกาโศ วานฺตาโศ ส เว อุตฺติมโปรุโษ ๚
กิจฺโฉ พุทฺธาน อุปฺปาโท กิจฺฉา ธมฺมสฺส เทศนา ฯ
กิจฺโฉ ศฺรทฺธปฏีลาโภ กิจฺฉํ มาจฺจาน ชีวิตํ ๚
อนวฏฺฐิตจิตฺตสฺส สทฺธํมมฺ อวิชานโต ฯ
ปาริปฺลวปฺรสาทสฺส ปฺรํญา น ปริปูรติ ๚
นาปฺรสนฺนจิตฺเตน ทุษฺเฏน กุปิเตน วา ฯ
ศกฺกมฺ อาชานิตุํ ธมฺโม สารํภพหุเลน วา ๚
โย ตุ วินีย สารํภํ อปฺรสาทํ จ เจตโส ฯ
ปฺรสนฺนจิตฺโต สุมโน ส เว นฺยายฺยา สุภาษิตํ ๚
มนุษฺยปฏิลาเภน สคฺคานํา คมเนน จ ฯ
ปฤถิวฺยามฺ เอกราชฺเชน โสตาปตฺติผลํ วรํ ๚
ยสฺส ศฺรทฺธา ตถาคเต อจลา สุปฺรติษฺฐิตา ฯ
ศีลญฺ จ ยสฺส กลฺลาณํ อยิรกานฺตํ ปฺรศํสิยํ ๚
สํเฆ ปฺรสาโท ยสฺส อสฺติ อุชฺชุภูตญฺ จ ทํศนํ ฯ
อทริโทฺร ติ ตมฺ อาหุ อโมฆํ ตสฺส ชีวิตํ ๚
ตสฺสา ศฺรทฺธญฺ จ ศีลํ จ ปฺรสาทํ ธมฺมทํศเน ฯ
อนุยุญฺเชย เมธาวี สรํ พุทฺธาน ศาสนํ ๚
ททนฺตีวรฺคฺคะ
๑๙. จิตฺต
ผนฺทนํ จปลํ จิตฺตํ ทุรกฺขํ ทุนฺนิวารยํ ฯ
อุชฺชุํ กโรติ เมธาวี อุษุกาโร ว เตชนา ๚
วาริโช ว ถเล ขิตฺโต โอกโมกาตุ อุพฺภโต ฯ
ปริผนฺทติมํ จิตฺตํ มารเธยํ ปฺรหาตเย ๚
ทูรํคมํ เอกจรํ อศรีรํ คุหาศยํ ฯ
เย จิตฺตํ สํยฺยเมหินฺติ โมกฺขํเต มารพํธนา ๚
ทุนฺนิคฺคฺรหสฺส ลฆุโน ยตฺถกามนิปาติโน ฯ
จิตฺตสฺส ทมโถ สาธุ จิตฺตํ ทานฺตํ สุขาวหํ ๚
สุทุทฺทศํ สุนิปุณํ ยตฺถกามนิปาตินํ ฯ
จิตฺตํ รกฺเขย เมธาวี ตทหิ คุตฺตํ สุขาวหํ ๚
อนปฺราศฺรยมาณสฺส อนนฺวาหตเจตโส ฯ
เหตฺตา กลฺลาณปาปานิ นาสฺติ ชาครโต ภยํ ๚
ธมฺมปฺรีติรสํ ปาตฺตา วิปฺรสนฺเนน เจตสา ฯ
อยิรปฺรเวทิเต ธมฺเม สทา รมติ ปณฺฑิโต ๚
อจิรา วต อยํ กาโย ปฐวิํ อภิเศหิติ ฯ
ฉูโฑ อเปตวิํนฺยาโณ นิราตฺถํ วา กฏิํครํ ๚
กุํโภปมํ กายมฺ อิมํ วิทิตฺตา นคโรปมํ จิตฺตมฺ อธิษฺฐิหิตฺตา ฯ
โยเธย มารํ ปฺรํญายุเธน ชิตํ จ รกฺเข อนิเวศโน สิยา ๚
ยถา อคารํ ทุจฺฉนฺนํ วฏฺฐี สมิติวิชฺฌติ ฯ
เอวํ อภาวิตํ จิตฺตํ ราโค สมิติวิชฺฌติ ๚
ยถา อคารํ สุจฺฉนฺนํ วฏฺฐี น สมิติวิชฺฌติ ฯ
เอวํ สุภาวิตํ จิตฺตํ ราโค น สมิติวิชฺฌติ ๚
ยถา อคารํ ทุจฺฉนฺนํ วฏฺฐี สมิติวิชฺฌติ ฯ
เอวํ อภาวิตํ จิตฺตํ โทโษ สมิติวิชฺฌติ ๚
ยถา อคารํ สุจฺฉนฺนํ วฏฺฐี น สมิติวิชฺฌติ ฯ
เอวํ สุภาวิตํ จิตฺตํ โทโษ น สมิติวิชฺฌติ ๚
ยถา อคารํ ทุจฺฉนฺนํ วฏฺฐี สมิติวิชฺฌติ ฯ
เอวํ อภาวิตํ จิตฺตํ โมโห สมิติวิชฺฌติ ๚
ยถา อคารํ สุจฺฉนฺนํ วฏฺฐี น สมิติวิชฺฌติ ฯ
เอวํ สุภาวิตํ จิตฺตํ โมโห น สมิติวิชฺฌติ ๚
สพฺพปาปสฺส อกรณํ กุศลสฺส อปสํปทา ฯ
สจิตฺตปริโยทมนํ เอตํ พุทฺธาน ศาสนํ ๚
จิตฺตวรฺคฺคะ
จิตฺตวคฺโค
๒๐. มาคฺค
มาคฺคานษฺฏํคิโก เศฺรษฺโฐ สจฺจานํา จตุโร ปทา ฯ
วิราโค เศฺรษฺโฐ ธมฺมาณํา ทุปทานํา จ จกฺขุมา ๚
อากฺขาโต โว มยา มาคฺโค อํญาเย ศลฺลสํสโน ฯ
ตุพฺเภหิ กิจฺจมฺ อาตปฺปํ อกฺขาตาโร ตถาคตา ฯ
ปฏิปนฺนา ปฺรโมกฺขนฺติ ฌายิโน มารพํธนา ๚
เอเสว มาคฺโค นาสฺตํ ‘โญ ทํศนสฺส วิศุทฺธิเย ฯ
ตํ มาคฺคํ ปฏิปชฺชหฺโว มารสฺเส ‘สา ปฺรโมหนี ฯ
เอตาหิ ตุพฺเภ ปฏิปนฺนา ทุกฺขสฺส อนฺตํ กริษฺยถ ๚
วนํ ฉินฺทถ มา รุกฺเข วนาโต ชายเต ภยํ ฯ
เฉตฺตา วนญฺ จ วนธญฺ จ นิพฺพเนน คมิศฺศถ ๚
ยาวตา วนโธ น จฺฉิชฺชติ อณุมาตฺโต ปิ นรสฺส ญาติสุ ฯ
ปฏิพทฺธมโน หิ ตตฺถ โส วจฺโฉ จฺฉีรวโก ว มาตริ ๚
อุจฺฉินฺน สิเนหมฺ อาตฺตโน กุมุทํ ศารทิกํ ว ปาณินา ฯ
ศานฺติมาคฺคมฺ เอว พฺยูหย นิพฺพาณํ สุคเตน เทศิตํ ๚
อิทํ วศฺศา กริษฺยามิ อิทํ เหมํน คฤหฺมสุ ฯ
อิติ พาโล วิจิํเตติ อนฺตรายํ น พุชฺฌติ ๚
ตํ ปุตฺตปศุสํมตฺตํ วฺยาสตฺตมนสํ นรํ ฯ
สุตฺตํ คฺคฺรามํ มโหโฆ วา มจฺจุ-รฺ-อาทาย คจฺฉติ ๚
น สนฺติ ปุตฺตา ตฺตาณาย น ปิตา โน ปิ ภาตโร ฯ
อนฺตเกนา ‘ธิภูตสฺส นาสฺติ ญาตีสุ ตฺตาณตา ๚
กฺรนฺทตามฺ เอว ญาตีนํ วิลปตํา เจวมฺ เอกโต ฯ
ชนา อนฺตรหียํติ อสกามา ชหํติ นํ ๚
เอตํ วิทิย เมธาวี ปฺรํญวา วีตมจฺฉรี ฯ
ตํ สคฺคคมนํ มาคฺคํ นิจฺจมฺ เอว วิโศธเย ฯ
ตสฺสา หิ ปณฺฑิโต โปโษ สํปศฺศํ อตฺถมฺ อาตฺตโน ฯ
ตํ สคฺคคนํ มาคฺคํ นิจฺจมฺ เอว วิโศธเย ๚
ศฺรทฺโธ ศีเลน สํปนฺโน ปฺรํญวา สุสมาหิโต ฯ
นิจฺจํ มาคฺคํ วิโศเธติ สจฺฉยนํ สําปรายิกํ ๚
ศฺรทฺโธ ศีเลน สํปนฺโน ปฺรํญวา สุสมาหิโต ฯ
รมเต มาคฺคมฺ อาเสวํ อชฺฌตฺโตปสเม รโต ๚
ศฺรทฺโธ ศีเลน สํปํโน ปฺรํญาวาครโต สทา ฯ
สํโยชนมฺ อณุตฺถูลํ ทหมฺ อคฺคี ว คจฺฉติ ฯ
มานมกฺเข ว ปาปเก ๚
อนิจฺจา สพฺพสํขารา ยโต ปฺรํญาย ปศฺศติ ฯ
อถ นิวฺวณฺฑเต ทุกฺขา เอส มาคฺโค วิศุทฺธิเย ๚
สพฺพธํมา อนาตฺตา ติ ยโต ปฺรํญาย ปศฺศติ ฯ
อถ นิวฺวณฺฑเต ทุกฺขา เอส มาคฺโค วิศุทฺธิเย ๚
โยคา หิ ภูรี สํภวติ อโยคา ภูริสํขโย ฯ
เอตํ เชถาปถํ ญาตฺตา ภวาย วิภวาย จ ฯ
ตถา ศิจฺเฉย เมธาวี ยถา ภูรี ปฺรวทฺธติ ๚
มาคฺควรฺคฺคะ
มคฺควคฺโค
๒๑. สหสฺร
สหสฺรมฺ อปิ เจ วาจา อนตฺถปทสาหิตา ฯ
เอกํ อตฺถปทํ เศฺรโย ยํ โศตฺตา อุปศํามติ ๚
โย จ คาถาศตํ ภาเษ อนตฺถปทสาหิตํ ฯ
เอกํ ธมปทํ เศฺรโย ยํ โศตฺตา อุปศํามติ ๚
โย สหสฺรํ สหสฺราณํา สํคฺคฺราเม มานุเษ ชิเน ฯ
เอกํ จ ปํญมฺ อาตฺตานํ ส เว สํคฺคฺรามมุตฺตโม ๚
มาเส มาเส สหเสฺรณ โย ยเชย ศตํ สมา ฯ
เอกญฺ จ ภาวิตาตฺตานํ มุหุตฺตมฺ อปิ ปูชเย ฯ
สา เอว ปูชนา เศฺรโย ยจฺ ฉ วศฺศศตํ หุตํ ๚
โย จ วศฺศศตํ ชนฺตู อคฺคิํ ปริจเร วเน ฯ
เอกญฺ จ ภาวิตาตฺตานํ มุหุตฺตมฺ อปิ ปูชเย ฯ
สา เอว ปูชนา เศฺรโย ยจฺ ฉ วศฺศศตํ หุตํ ๚
ยํ กิญฺจิ ยษฺฏํ ว หุตํ ว โลเก สํวตฺสรํ ยชเต ปุํญเปขี ฯ
สพฺพํ ปิ ตํ น จตุพฺภาคมฺ เอติ อภิวาทนา อุชฺชุคเตสุ เศฺรโย ๚
มาเส มาเส สหเสฺรณ โย ยเชย ศตํ สมา ฯ
น ตํ พุทฺเธ ปฺรสาทสฺส กลามฺ อคฺฆติ โษฑศิํ ๚
มาเส มาเส สหเสฺรณ โย ยเชย ศตํ สมา ฯ
น ตํ ธมฺเม ปฺรสาทสฺส กลามฺ อคฺฆติ โษฑศิํ ๚
มาเส มาเส สหเสฺรณ โย ยเชย ศตํ สมา ฯ
น ตํ สํเฆ ปฺรสาทสฺส กลามฺ อคฺฆติ โษฑศิํ ๚
มาเส มาเส สหเสฺรณ โย ยเชย ศตํ สมา ฯ
น ตํ สาขาตธํมาณํา กลามฺ อคฺฆติ โษฑศิํ ๚
มาเส มาเส กุศาคฺเคฺรณ พาโล ภุญฺเชย โภชนํ ฯ
น ตํ พุทฺเธ ปฺรสาทสฺส กลามฺ อคฺฆติ โษฑศิํ ๚
มาเส มาเส กุศาคฺเคฺรณ พาโล ภุญฺเชย โภชนํ ฯ
น ตํ ธมฺเม ปฺรสาทสฺส กลามฺ อคฺฆติ โษฑศิํ ๚
มาเส มาเส กุศาคฺเคฺรณ พาโล ภุญฺเชย โภชนํ ฯ
น ตํ สํเฆ ปฺรสาทสฺส กลามฺ อคฺฆติ โษฑศิํ ๚
มาเส มาเส กุศาคฺเคฺรณ พาโล ภุญฺเชย โภชนํ ฯ
น ตํ สากฺขาตธํมาณํา กลามฺ อคฺฆติ โษฑศิํ ๚
โย จ วศฺศศตํ ชีเว ทุศฺศีโล อสมาหิโต ฯ
เอกาหํ ชีวิตํ เศฺรโย ศีลวนฺตสฺส ฌายโต ๚
โย จ วศฺศศตํ ชีเว ทุปฺรํโญ อสมาหิโต ฯ
เอกาหํ ชีวิตํ เศฺรโย ปฺรํญวนฺตสฺส ฌายโต ๚
โย จ วศฺศศตํ ชีเว กุสีโท หีนวีริโย ฯ
เอกาหํ ชีวิตํ เศฺรโย วีรฺยฺยมฺ อารภโต ทฤฑํ ๚
โย จ วศฺศศตํ ชีเว อปศฺศํ อุทยวฺยยํ ฯ
เอกาหํ ชีวิตํ เศฺรโย ปศฺศโต อุทยวฺยยํ ๚
โย จ วศฺศศตํ ชีเว อปศฺศํ ธมฺมมฺ อุตฺตมํ ฯ
เอกา ‘หํ ชีวิตํ เศฺรโย ปศฺศโต ธมฺมมฺ อุตฺตมํ ๚
โย จ วศฺศสตํ ชีเว อปศฺศํ อมตํ ปทํ ฯ
เอกา ‘หํ ชีวิตํ เศฺรโย ปศฺศโต อมตํ ปทํ ๚
โย จ วศฺศสตํ ชีเว สทฺธํเม อปฺรติษฺฐิโต ฯ
เอกา ‘หํ ชีวิตํ เศฺรโย สธํมมฺ อิห วิชานโต ๚
โย จ วศฺศสตํ ชีเว อปฺราปฺย อาสวกฺขยํ ฯ
เอกา ‘หํ ชีวิตํ เศฺรโย ปฺราปฺยโต อาสวกฺขยํ ๚
สหสฺรวรฺคฺคะ
สหสฺสวคฺโค
๒๒. อุรค
โย นา ‘ชฺฌคมี ภเวสุ สารํ วิจินํ ปุษฺปมฺ อิว อุทุมฺพเรสุ ฯ
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ อุรโค ชินฺนมฺ อิว ตฺตจํา ปุราณิํ ๚
โย อุปฺปติตํ วิเนติ ราคํ วิสฏํ สปฺปวิษมฺ ว โอษธีหิ ฯ
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ อุรโค ชินฺนมฺ อิว ตฺตจํา ปุราณิํ ๚
โย อุปฺปติตํ วิเนติ โทษํ วิสฏํ สปฺปวิษํ ว โอษธีหิ ฯ
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ อุรโค ชินฺนมฺ อิว ตฺตจํา ปุราณิํ ๚
โย อุปฺปติตํ วิเนติ โมหํ วิสฏํ สปฺปวิษํ ว โอษธีหิ ฯ
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ อุรโค ชินฺนมฺ อิว ตฺตจํา ปุราณิํ ๚
โย อุปฺปติตํ วิเนติ โกฺรธํ วิสฏํ สปฺปวิษํ ว โอษธีหิ ฯ
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ อุรโค ชินฺนมฺ อิว ตฺตจํา ปุราณิํ ๚
โย อุปฺปติตํ วิเนติ มานํ วิสฏํ สปฺปวิษํ ว โอษธีหิ ฯ
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ อุรโค ชินฺนมฺ อิว ตฺตจํา ปุราณิํ ๚
โย ราคมฺ อุทิจฺฉิยา อเศษํ พิสปุษฺปํ ว สเรรุหํ วิคาหฺย ฯ
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ อุรโค ชินฺนมฺ อิว ตฺตจํา ปุราณิํ ๚
โย โทษมฺ อุทิจฺฉิยา อเศษํ พิสปุษฺปํ ว สเรรุหํ วิคาหฺย ฯ
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ อุรโค ชินฺนมฺ อิว ตฺตจํา ปุราณิํ ๚
โย โมหมฺ อุทิจฺฉิยา อเศษํ พิสปุษฺปํ ว สเรรุหํ วิคาหฺย ฯ
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ อุรโค ชินฺนมฺ อิว ตฺตจํา ปุราณิํ ๚
โย โกฺรธมฺ อุทิจฺฉิยา อเศษํ พิสปุษฺปํ ว สเรรุหํ วิคาหฺย ฯ
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ อุรโค ชินฺนมฺ อิว ตฺตจํา ปุราณิํ ๚
โย มานมฺ อุทิจฺฉิยา อเศษํ พิสปุษฺปํ ว สเรรุหํ วิคาหฺย ฯ
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ อุรโค ชินฺนมฺ อิว ตฺตจํา ปุราณิํ ๚
โย ราคมฺ อุทิจฺฉิยา อเศษํ กุศ สํคานิ ว เฉตฺต พนฺธนานิ ฯ
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ อุรโค ชินฺนมฺ อิว ตฺตจํา ปุราณิํ ๚
โย ตหฺนมฺ อุทิจฺฉิยา อเศษํ สริตํา ศีฆรยํา วิโศธยิตฺตา ฯ
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ อุรโค ชินฺนมฺ อิว ตฺตจํา ปุราณิํ ๚
โย นา ‘จฺจสรี น เปฺรจฺจสารี สพฺพํ วีตสรี อิมํ ปฺรปญฺจํ ฯ
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ อุรโค ชินฺนมฺ อิว ตฺตจํา ปุราณิํ ๚
โย นา ‘จฺจสรี น เปฺรจฺจสารี สพฺพมฺ อิทํ วิตธํ ติ โมษธํมํ ฯ
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ อุรโค ชินฺนมฺ อิว ตฺตจํา ปุราณิํ ๚
ยสฺส วนถา น สํติ เกจิ วินิพํธาย ภวาย เหตุกปฺปา ฯ
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ อุรโค ชินฺนมฺ อิว ตฺตจํา ปุราณิํ ๚
ยสฺส ชรถา น สนฺติ เกจิ มูลา อกฺกุศลา สมูหตา ‘สฺส ฯ
โส ภิกฺขุ ชหาติ โอรปารํ อุรโค ชินฺนมฺ อิว ตฺตจํา ปุราณิํ ๚
อุรควรฺคฺคะ
อุรคสุตฺตํ